گشایش اعتبارات اسنادی
اعتبار اسنادی
هرچه روش های پرداخت در بازرگانی بین الملل بهبود می یابد، بازرگانان از تبادل پول و کالا به سمت تبادل اسناد مربوط به کالا و وجه پیش می روند. یکی دیگر از روش های پرداخت در بازرگانی بین الملل، اعتبار اسنادی است. در اعتبار اسنادی یک بانک متعهد می شود تا در مقابل ارائه اسنادی مشخص توسط فروشنده و طبق شرایط اعتبار، اقدام به پرداخت وجه اسناد کالا نماید. به عبارت دیگر بانک خریدار تعهد می دهد در ازای دریافت اسناد مشخص و از پیش اعلام شده، وجه کالا را به فروشنده پرداخت نماید. در این شیوه از یک طرف فروشنده اطمینان دارد در صورتی که کالا را تهیه و اسناد آن را برای بانک ارسال کند به پول خود دست می یابد و از طرف دیگر خریدار مطمئن است تا وقتی کالا طبق توافق تولید و ارسال نشده، پولی به فروشنده پرداخت نخواهد شد.
با توجه به اهمیت اعتبارات اسنادی، مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی توسط اتاق بازرگانی بین الملل برای اولین بار در سال 1933 تدوین شد و پس از آن بارها مورد بازنگری قرار گرفت. آخرین نسخه این مقررات ملقب به UCP600 در سال 2007 ارائه شده که در حال حاضر ملاک عمل بانک ها در خصوص اعتبار اسنادی قرار دارد. اتاق بازرگانی بین الملل تا کنون 7 نسخه از مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی را منتشر نموده است. این قواعد عبارت اند از:
• ..UCP82 در سال 1933
• UCP151 در سال 1951
• UCP222 در سال 1962
• UCP290 در سال 1974
• UCP400 در سال 1983
• UCP500 در سال 1993
• UCP600 در سال 2007
اساساً در زمان استفاده از اعتبار اسنادی، 4 طرف نقشی اساسی ایفا می کنند. این طرف ها عبارت اند از:
• فروشنده: در ادبیات بانکی و بازرگانی بین الملل به فروشنده ذینفع اعتبار گفته می شود. فروشنده پس از ارسال کالا و ارائه مدارک مورد توافق طبق شرایط اعتبار اسنادی، وجه اعتبار را از بانک دریافت می کند.
• خریدار: خریدار یا گشایش کننده اعتبار، شخصی است که قصد واردات کالا از کشور دیگر را دارد و برای گشایش اعتبار اسنادی به بانک مراجعه می نماید.
• بانک فروشنده: بانک کارگزار، یا بانک فروشنده، بانکی است که اعتبار را به فروشنده یا ذینفع ابلاغ می کند.
• بانک خریدار: بانک خریدار یا بانک گشایش کننده بانکی است که به درخواست خریدار کالا، اقدام به گشایش اعتبار اسنادی می کند. برای درک بهتر موضوع در ادامه ابتدا فرآیند کلی استفاده از اعتبار اسنادی شرح داده خواهد شد و پس از آن به انواع مختلف اعتبار اسنادی که در بازرگانی بین الملل قابلیت استفاده را دارند اشاره می گردد.
فرآیند اجرایی پرداخت به وسیله اعتبار اسنادی دارای شباهت هایی با روش وصولی است، با این وجود در اعتبار اسنادی نقش بانک ها پررنگ تر است. در اعتبارات اسنادی بانک گشایش کننده اعتبار یا همان بانک خریدار بیشترین مسئولیت را برعهده دارد. به دلیل مسئولیت بیشتر بانک ها در این روش، طبیعی است که اعتبارت اسنادی دارای امنیت بیشتری بوده و در عین حال هزینه آن بالاتر است.
با توجه به توضیحات ارائه شده می توان گام های اجرایی برای استفاده از روش اعتبار اسنادی در پرداخت بین الملل را به این شکل در نظر گرفت:
• گام 1، عقد قرارداد: در بازرگانی بین الملل اولین گام برای شروع فرآیند پرداخت، نهایی نمودن قرارداد فروش بین طرفین معامله است. این قرارداد می تواند پیش فاکتور تأیید شده و یا قراردادی جداگانه باشد. یکی از مواردی که در قرارداد در خصوص آن تعیین تکلیف می شود، روش پرداخت است. طبیعی است برای استفاده از این روش، باید در قرارداد روش پرداخت اعتبار اسنادی معرفی شده باشد.
• گام 2، درخواست گشایش اعتبار: با نهایی شدن قرارداد و انتخاب اعتبار اسنادی به عنوان روش پرداخت، خریدار باید به بانک خود مراجعه کرده و درخواست گشایش اعتبار نماید. باید توجه داشت قرارداد اعتبار اسنادی که بین بانک گشایش کننده و خریدار منعقد می شود مستقل از قرارداد فروش و یا هر قرارداد دیگری است که مبنای گشایش اعتبار قرار می گیرد. براساس UCP600 قراردادهای مبنای اعتبار به هیچ وجه ارتباطی به بانک ها نداشته و تعهدی برای آن ها ایجاد نمی کند، حتی اگر در اعتبار هر گونه اشاره ای به این گونه قراردادها شده باشد.
• گام 3، اعلام گشایش اعتبار از بانک خریدار به بانک فروشنده: بانک خریدار در صورت موافقت با گشایش اعتبار برای خریدار، موضوع را به بانک فروشنده (بانک تعیین شده) که معمولاً توسط فروشنده انتخاب می شود اعلام می کند.
• گام 4، ابلاغ اعتبار بانک به فروشنده: بانک فروشنده (تعیین شده) پس از آگاهی از باز شدن اعتبار موضوع را به اطلاع فروشنده می رساند.
• گام 5، تحویل کالا به حمل کننده: فروشنده با آگاهی از گشایش اعتبار، کالای تولید شده را برای حمل، به شرکت حمل کننده تحویل می دهد.
• گام 6، دریافت اسناد از حمل کننده: فروشنده در مقابل تحویل کالا به شرکت حمل کننده، اسناد مربوطه را از وی دریافت می نماید.
• گام 7، حمل کالا: طبیعی است شرکت شرکت حمل کننده پس از دریافت کالا و صدور اسناد حمل، اقدام به حمل کالا به کشور مقصد می نماید. البته در اغلب موارد صدور سند حمل بعد از آغاز حمل انجام می شود.
• گام 8، تحویل اسناد به بانک: فروشنده پس از دریافت اسناد حمل و تهیه سایر اسناد لازم مانند فاکتور، لیست عدل بندی، گواهی مبدأ، گواهی بازرسی و .... اقدام به تحویل این اسناد به بانک خود می کند.
• گام 9، دریافت وجه: بانک فروشنده پس از دریافت اسناد و مطابقت آن ها با شرایط اعتبار اسنادی و براساس مقررات UCP و ISBP اقدام به پرداخت وجه کالا به فروشنده می نماید. براساس مقررات UCP600 بانک 5 روز بانکی فرصت دارد تا اسناد را بررسی نماید. این موضوع در مجموعه مقررات ارزی بانک مرکزی نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
بانک های گشایش کننده اعتبار اسنادی طبق مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی موظف به بررسی اسناد دریافتی ظرف مهلت 5 روز بانکی بعد از روز ارائه (UCP600) اسناد و اعلام نظر مبنی بر قبول و یا عدم قبول اسناد «پس از هماهنگی با خریدار» به کارگزار می باشند.
ماده 14 مقررات UCP600 نیز بر این موضوع تأکید می کند که بانک های گشایش کننده و بانک تعیین شده باید بررسی اسناد سایز را ظرف مدت 5 روز به پایان ببرند:
بانک کارگزار و یا تعیین شده، بانک تولید کننده، در صورت وجود، هم چنین بانک گشاینده هر یک حداکثر به مدت 5 روز بانکی بعد از روز ارائه اسناد فرصت دارند تا مشخص کنند که اسناد ارائه شده مطابق با شرایط اعتبار است. این مدت تمدید نمی شود یا تحت تأثیر اتفاقات روز ارائه اسناد یا روز بعد از آن و روز انقضاء اعتبار و یا آخرین روز ارائه اسناد قرار نمی گیرد.
• گام 10، ارسال کنترل شده به بانک خریدار: بانک فروشنده (بانک تعیین شده) پس از کنترل اسناد و اطمینان از انطباق اسناد، آن ها را برای بانک گشایش کننده اعتبار (بانک خریدار) ارسال می کند.
• گام 11، کنترل اسناد توسط بانک و دریافت وجه از خریدار: بانک گشایش کننده اعتبار نیز 5 روز فرصت دارد تا اسناد را کنترل کرده و در صورت انطباق اسناد، از خریدار می خواهد وجه معامله را تسویه کند. بانک ها در روش اعتبار اسنادی در حقیقت اسناد را معامله می کنند. براساس UCP600 بانک ها براساس اسناد عمل می کنند و نه کالا، خدمات یا عملکرد مرتبط با اسناد.
• گام 12، تحویل اسناد به خریدار: با تسویه وجه معامله توسط خریدار، بانک اسناد را تحویل خریدار می دهد. باید توجه داشت در روش اعتبار اسنادی به دلیل تعهد بانک، اسناد به نام گشایش کننده اعتبار است. لذا پس از پرداخت وجه توسط خریدار، بانک اقدام به ظهرنویسی اسناد برای خریدار می کند.
• گام 13، ارائه اسناد به حمل کننده: خریدار اسناد دریافتی از بانک که به نام وی ظهرنویسی شده است را به حمل کننده تحویل می دهد.
• گام 14، دریافت کالا در نهایت: حمل کننده با مشاهده و کنترل اسناد، کالا را تحویل خریدار خواهد داد. همچنین همان گونه که قبلاً اشاره شد بانک ها براساس اسناد معامله می کنند و نه براساس کالا لذا در صورتی که خریدار پس از دریافت محموله متوجه شد ایرادی در کالا وجود دارد، نمی تواند به بانک اعتراض نماید.
انواع اعتبارات اسنادی
با توجه به گسترش بازرگانی بین الملل و نیازهای متفاوت بازرگانان، تاکنون انواع مختلفی از اعتبارات اسنادی معرفی و توسط بانک ها مورد استفاده قرار گرفته است. این تنوع موجب می شود تا طرفین معامله بتواند با توجه به شرایط خود، بهترین گزینه را برای پرداخت انتخاب کنند. به طور کلی اعتبارات اسنادی را هرچند به دلیل تنوع نیازهای مشتریان و استفاده حداکثری از منابع بانک ها انواع متعددی از اعتبار اسنادی وجود دارد. لذا در ادامه علاوه بر این 4 روش، بخشی را به عنوان سایر انواع اعتبار اسنادی اضافه کرده و اقدام به تشریح آن ها خواهیم کرد.
انواع اعتبارات اسنادی
در این نوع اعتبار اسنادی، بانک در صورت عدم مغایرت اسناد واصل، ملزم به پرداخت مبلغ اعتبار است. در این شرایط فروشنده با ارائه اسناد مطابق با شرایط اعتبار، مستقیماً از بانک معامله کننده (بانک فروشنده) و یا بانک گشایش کننده (بانک خریدار) وجه را دریافت می کند. بانک ها برای گشایش این نوع اعتبار در پیام سوئیفتی خود واژه By Payment استفاده می کنند.
در این نوع از اعتبار ذینفع یا همان فروشنده وجه کالای فروخته شده را در مدت زمان مشخصی پس از ارائه اسناد بدون مغایرت به بانک دریافت خواهد کرد. برای مثال ممکن است فروشنده اعتبار اسنادی 3 ماهه را بپذیرد. در این شرایط فروشنده 3ماه پس از تحویل اسناد بدون مغایرت به بانک، یعنی در زمان سررسید پرداخت، پول را دریافت خواهد کرد. اساساً 4 زمان در اعتبارات اسنادی دارای اهمیت هستند.
• تاریخ گشایش اعتبار اسنادی
• تاریخ سررسید پرداخت
• تاریخ حمل (آخرین فرصت حمل که توسط اعتبار اسنادی داده شده است)
• تاریخ تحویل اسناد به بانک
اعتبار اسنادی مدت دار، در حقیقت این فرصت را به خریدار می دهد تا ابتدا کالای خریداری شده را به فروش برساند و پس از دریافت پول، وجه مربوط به فروشنده را پرداخت نماید. هر چند در این روش سقفی برای مدت اعتبار وجود ندارد، لکن در مجموعه مقررات ارزی بانک مرکزی، حداکثر مدت اعتبار برای این نوع اعتبارات اسنادی 12 ماه در نظر گرفته شده است. لذا حتی اگر بانک های خارجی آمادگی ارائه اعتبارات مدت دار بیش از یک سال را داشته باشند، براساس قوانین داخلی امکان استفاده از آن وجود نخواهد داشت.
همان گونه که قبلاً اشاره شد، به دلیل گستردگی نیازهای بازرگانان و تجارت بین الملل، اعتبارات اسنادی بسیار متنوع شده اند. در این راستا می توان نوع فرعی اعتبارات اسنادی مدت دار را از نظر منبع تأمین به چند دسته تقسیم نمود:
• اعتبار اسنادی مدت دار از محل خطوط ریفاینانس خارجی: در این روش بانک ها و مؤسسات مالی خارجی با انعقاد قراردادهایی به نام ریفاینانس با بانک های داخلی از محل منابع خود امکان تأمین مالی اعتبارات اسنادی را فراهم می آورند. در برخی سال ها بانک مرکزی به نمایندگی از بانک های داخلی خود اقدام به جذب این منابع کرده و این منابع را بین بانک های داخلی تقسیم می نماید. این منابع دوره بازپرداخت مشخصی داشته و بانک ها از بابت استفاده از این منابع باید به بانک خارجی مقداری سود پرداخت نمایند. بخشی از این سود ثابت بوده و بخشی معتبر است. نرخ سود متغیر این منابع معمولاً براساس نرخ بهره استقراض بین بانکی لندن (لایبور) تعیین می گردد. لایبور نرخ سودی است که هر روز بانک های معتبر لندن براساس آن نرخ، پول به یکدیگر قرض می دهند تا کمبود موقتی پول نقد یکدیگر را جبران نمایند. از آنجایی که نرخ لایبور به طور روزانه تغییر می کند، معمولاً نرخ لایبور دو روز کاری قبل از تاریخ معامله اسناد، ملاک محاسبه سود در نظر گرفته می شود. بانک های داخلی با محاسبه این نرخ و افزودن مبلغی به عنوان کارمزد خود این منابع را برای استفاده بازرگانان داخلی در قالب اعتبارات اسنادی وام می دهند و پس از بازگشت وجه توسط مشتریان خود، پول تأمین کننده خارجی را پرداخت می نمایند.
• اعتبار اسنادی مدت دار از محل منابع داخلی (یوزانس داخلی): این اعتبارات از محل منابع ارزی بانک های داخلی تأمین می شود. وارد کنندگان از محل این منابع می توانند به صورت دیداری هزینه کالای خریداری شده را پرداخت نمایند و در سررسید معین اصل و فرع وجه معامله را به بانک پرداخت نمایند. سود این منابع معمولاً مانند منابع ریفاینانس خارجی ترکیبی از سود ثابت و متغیر بر مبنای نرخ لایبور است.
• اعتبار اسنادی مدت دار نسیه در قالب اعتبار فروشنده: در شرایطی که فروشنده حاضر به فروش نسیه نیست و از طرفی خریدار تمایل به خرید نقد ندارد، خریدار می تواند به بانک خود مراجعه کرده و بخواهد وجه را به صورت نقد به فروشنده پرداخت نماید تا در سررسید مشخص، خریدار اصل و فرع وجه پرداختی را به بانک بپردازد. در این روش در واقع بانک خریدار نوعی وام به او پرداخت می کند و مبلغی را به عنوان سود دریافت می کند.
• اعتبار اسنادی نسیه در قالب اعتبار فروشنده: در برخی از موارد فروشندگان برای افزایش سطح فروش خود حاضر هستند کالای خود را به صورت نسیه به فروش برسانند. به این معنی که کالا را به خریدار تحویل دهند و پس از مدت زمان مشخصی پول را به همراه مبلغ اضافه به عنوان سود دریافت کنند. باید دقت نمود در صورتی که بانک ها پرداخت در سررسید را تضمین نمایند، این روش همان پرداخت مدت دار خواهد بود اما اگر تضمین بانک ها در کار نباشد، اسم اعتبار اسنادی را نمی توان بر روی اسم روش گذاشت. از آن جا که عموماً دولت ها تلاش می کنند تراز تجاری خود را مثبت نگاه دارند و از صادرات حمایت می کنند، لذا از طریق برخی نهادهای خصوصی یا دولتی ضمن اعتبار سنجی از شرکت خریدار اقدام به تضمین این وجوه می کنند. در ایران صندوق ضمانت صادرات این وظیفه را بر عهده دارد.
اعتبار اسنادی به روش پرداخت قبولی، مشابه اعتبار اسنادی مدت دار است با این تفاوت که در این روش فروشنده از بانک می خواهد در صورت عدم مغایرت اسناد، برات تنظیم شده به تاریخ سررسید اعتبار اسنادی را قبولی دهد. حسن این روش برای فروشنده امکان تنزیل برات است. همان گونه که قبلاً ذکر شد برات قابلیت تنزیل و معامله دارد. لذا فروشنده در صورت نیاز به نقدینگی می تواند برات تأیید شده توسط بانک را تنزیل نماید. لازم به ذکر است در برخی از متون به این نوع اعتبار اسنادی، اعتبار اسنادی یوزانس گفته می شود. اساساً یوزانس به تمامی روش های خرید نسیه اطلاق می گردد. برخی از یوزانس به عنوان هر نوع تأمین سرمایه به روش نسیه یاد می کنند و برخی فقط برای اعتبار اسنادی قبولی این واژه را به کار می برند.
در این نوع از اعتبار اسنادی، بانک معامله کننده (بانک فروشنده) پس از دریافت اسناد بدون مغایرت با شرایط اعتبار، امکان برداشت از حساب بانک گشایش کننده اعتبار را ندارد و فقط می تواند از محل منابع خود وجه اعتبار را به فروشنده پرداخت نماید. بانک معامله کننده (فروشنده) فقط در شرایطی از منابع خود اقدام به پرداخت وجه اعتبار به فروشنده می نماید که به بانک گشایش کننده اعتبار، اعتماد کامل داشته باشد. با این وجود معمولاً بانک به فروشنده اعلام می کند که حق رجوع یا همان بازگرداندن پول پرداختی از حساب خود را در صورت عدم تأیید بانک گشایش کننده اعتبار خواهد داشت. در 3 روش پرداخت اعتبارات اسنادی قبل، بانک معامله کننده (فروشنده)، از منابع بانک گشایش کننده اجازه ندارد تا قبل از تأیید بانک گشایش کننده این کار را انجام دهد. طبیعی است بانک معامله کننده در صورت پرداخت قبل از تأیید بانک گشایش کننده ریسک کرده و در ازای این ریسک مبلغی را به عنوان کارمزد طلب می کند.
همان گونه که اشاره شد، علاوه بر 4 نوع اعتبار اسنادی فوق، انواع دیگری از اعتبارات اسنادی وجود دارد که در ادامه اقدام به تشریح آن ها می شود:
• اعتبار اسنادی گردان: برخی از تولیدکنندگان یا بازرگانان به صورت مرتب نیاز به وارد کردن کالا دارند. برای مثال یک تولید کننده نیاز دارد تا هر ماه مقدار مشخصی مواد اولیه وارد کند. در این شرایط بانک ها این امکان را فراهم می آوردند تا تولید کننده از طریق گشایش یک اعتبار اسنادی گردان، هر ماه اقدام به استفاده از این خط اعتبار نموده و کالای مورد نیاز را وارد نماید. پس از بازپرداخت وجه مربوطه این اعتبار مجدداً احیا شده و تولید کننده می تواند مجدداً با استفاده از این اعتبار اسنادی گردان به ارزش 250 هزار دلار برای 6 ماه باز شود، تولید کننده می تواند هر ماه 25 هزار دلار اعتبار استفاده کرده و اقدام به خرید نماید. اعتبار اسنادی گردان دو نوع است:
• اعتبار اسنادی تجمعی: در این نوع از اعتبار اسنادی اگر فرد در دفعات قبلی بخشی از اعتبار را استفاده نکرده باشد، می تواند آن را به دوره های بعد انتقال دهد و استفاده نماید. برای مثال اگر یک اعتبار اسنادی گردان تجمعی به ارزش 250 هزار دلار برای 6 ماه باز شده باشد و در ماه اول 200 هزار دلار آن مورد استفاده قرار گیرد و 50 هزار دلار استفاده نشود، در ماه دوم امکان استفاده از 300هزار دلار (50 هزار دلار از ماه گذشته و 250 هزار دلار این ماه) وجود خواهد داشت. به دلیل خاصیت تجمعی این نوع از اعتبار اسنادی، تعهدات بانک در صورت تجمیع زیاد اعتبار بالا خواهد رفت. برای مثال ممکن است تولید کننده پس از 5 ماه 1 میلیون دلار اعتبار تجمیعی داشته باشد که این مبلغ در ماه ششم بسیار بیشتر از مبلغ اعتباری است که بانک به صورت ماهیانه برای این تولید کننده در نظر داشت. لذا بانک ها معمولاً در این روش وثیقه های بیشتری دریافت کرده و این نوع اعتبار را به مشتریان خوش حساب و با ریسک مالی پایین ارائه می کنند.
• اعتبار اسنادی غیرتجمعی: در اعتبار اسنادی غیر تجمعی بازرگان می تواند تا سقف مبلغ اعتبار تعیین شده در همان بازه، از اعتبار اسنادی استفاده نماید.
• اعتبار اسنادی اقساطی: این روش اعتبار اسنادی از ماده 32 مقررات UCP600 اخذ شده است. این ماده به این شرح است:
«اگر برداشت اقساطی یا حمل نوبتی در دوره های معین در شرایط اعتبار تصریح شده باشد، ولی در طول دوره مقرر برداشت قسط مربوطه از محل اعتبار صورت نگیرد و یا کالای مربوط به آن دوره حمل نشود، اعتبار برای آن قسط و اقساط بعدی قابل استفاده نخواهد بود.» در این نوع اعتبار اسنادی، مبلغی که بازرگان می تواند استفاده کند مشخص شده و براساس یک جدول دقیق، مقرر میشود این مبلغ در چند قسط و در چه زمانی به کالای موضوع قرارداد تخصیص یابد. اگر به هر دلیلی یک مرحله از اعتبار استفاده نشد، بازرگان نه تنها از این مرحله بی بهره می شود بلکه از مراحل بعدی اعتبار نیز نمی تواند استفاده کند. این نوع از اعتبار اسنادی معمولاً برای شرکت هایی که خط مونتاژ دارند استفاده می شود.
برای مثال شرکت مونتاژ کننده خودرو از شرکت خارجی درخواست می کند براساس این نوع اعتبار در زمان مشخصی موتور خودرو، در مرحله بعد بدنه و در مرحله نهایی اجزا تزئیناتی را ارسال نماید.
• اعتبار اسنادی خط قرمز: از آنجا که برخی از فروشندگان تمایل دارند بخشی از وجه کالا را به صورت پیش پرداخت دریافت نمایند، این نوع اعتبار اسنادی این امکان را برای طرفین معامله فراهم آورده است تا بخشی از پول را به صورت پیش پرداخت و باقی را بعد از حمل و ارائه اسناد مربوطه به بانک پرداخت کنند.
اعتبار اسنادی خط قرمز معمولاً برای کالاهایی استفاده میشود که سفارشی بوده و در عین حال بسیار گران هستند. فروشنده تمایل دارد با دریافت پیش پرداخت هم از جدی بودن مشتری اطمینان یابد و هم بخشی از نقدینگی مورد نیاز برای تولید را فراهم آورد. از طرف دیگر فروشندگانی که بنیه مالی ضعیف تری دارند متقاضی این نوع اعتبار اسنادی هستند تا بتوانند با استفاده از پیش پرداخت، نقدینگی لازم برای تولید کالای مورد قرارداد را تهیه نمایند.
از آنجا که در گذشته مبلغ یا درصد پیش پرداخت با رنگ قرمز در برگه اعتبار نوشته می شد، این نوع اعتبار اسنادی به اعتبار اسنادی خط قرمز شهرت یافت.
براساس مقررات ارزی بانک مرکزی، پیش پرداخت تا سقف 25% کل اعتبار و در مقابل دریافت ضمانت نامه معتبر بانکی بدون قید و شرط مجاز است. دریافت ضمانت نامه به این دلیل اجباری شده است که پایبندی به تعهد فروشنده باوجود دریافت پیش پرداخت می تواند مورد تردید قرار بگیرد. لذا در حال حاضر بیشتر بانک ها در دنیا فقط در صورتی اقدام به گشایش این نوع اعتبار می کنند که برای تضمین پیش پرداخت، ضمانت نامه بدون قید و شرط بانکی ارائه شود؛ اما در گذشته تافروشنده می توانست در مقابل ارائه یک رسید ساده، مبلغ پیش پرداخت را دریافت نماید.
• اعتبار اسنادی خط سبز: این نوع اعتبار اسنادی مشابه اعتبار خط قرمزاست با این تفاوت که فروشنده فقط زمانی می تواند پیش پرداخت را دریافت کند که کالا آماده و در اختیار بانک قرار گیرد، بانک کالا را به انباری متناسب با نوع کالا به نام خود تحویل می دهد. پس از تحویل کالا به بانک، فروشنده مبلغ پیش پرداخت را دریافت کرده واسناد لازم جهت ارسال کالا را تهیه می کند و تحت نظارت بانک، کالا را تحویل حمل کننده می دهد.
• اعتبار اسنادی قابل انتقال: این نوع از اعتبار اسنادی برای حضور واسطه در بازرگانی بین الملل استفاده می شود. در زمان استفاده از اعتبار اسنادی قابل انتقال، خریدار اعتبار اسنادی را به نفع ذینفع اول (واسطه) باز می کند. بانک گشایش کننده اعتبار به بانک معامله کننده ( بانک فروشنده) ابلاغ می کند که می تواند با هماهنگی ذینفع اول (واسطه )، اعتبار را براساس شرایط اعلام شده به ذینفع دوم ( فروشنده اصلی) انتقال دهد.
مزیت این شیوه در آن است که واسطه می تواند بخش های مختلف یک محموله را از فروشندگان یا تولیدکنندگان مختلف تأمین کرده واعتبار را به همه آن ها انتقال دهد. هر تولید کننده بخش مربوط به خود را تهیه کرده و در نهایت کل محموله با یک اعتبار اسنادی تهیه میشود. واسطه در این روش به بانک معامله کننده دستور میدهد که اعتبار را به ذینفعان دوم انتقال دهد. در این مرحله بانک معامله کننده تبدیل به بانک انتقال دهنده می شود. بانک انتقال دهنده در چارچوب شرایط اعتبار و درخواست واسطه (ذینفع اول) اقدام به انتقال اعتبار به ذینفعان دوم می کند. البته واسطه فقط امکان محدود کردن و کاهش مبلغ اعتبار ، تاریخ انقضا، مهلت ارائه اسناد، بهای واحد ذکر شده در اعتبار، و آخرین تاریخ حمل را دارد. لازم به توضیح است در اعتبار اسنادی قابل انتقال طرفین از وجود واسطه آگاه هستند.
• اعتبار اسنادی اتکائی ( پشت به پشت): این نوع از اعتبار اسنادی نیز به عنوان یک روش برای واسطه ها مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که خریدار اعتبار اسنادی قابل انتقال گشایش نکرده باشد، واسطه نمی تواند اعتبار را به تولید کنندگان انتقال دهد، لذا از بانک ابلاغ کننده درخواست می کند با اتکا بر اعتبار اسنادی گشایش شده ( اعتبار فروش)، یک اعتبار اسنادی جدید ( اعتبار خرید) به نفع تولیدکنندگان اصلی بازکند. در اعتبار اسنادی اتکایی، خریدار از وجود فروشنده اصلی (تولید کننده) آگاه نیست و این یک مزیت برای واسطه به حساب می آید.
• اعتبار اسنادی تائید شده: از آن جایی که برخی از بانک ها از اعتبار پایینی برخوردار هستند، ممکن است فروشنده به اعتبار گشایش شده از طرف این بانک ها اعتماد لازم را نداشته باشد و در نتیجه درخواست کند تا بانک دیگری اعتبار گشایش شده را تائید نماید. بانک تائید کننده در واقع نقش تضمین کننده را ایفا می کند. براساس مقررات UCP600 بانک تائید کننده تعهداتی در حد و اندازه بانک گشایش کننده اعتبار دارد. به این معنی که فروشنده پس از ارسال محموله می تواند اسناد را مستقیم به بانک تائید کننده ارسال نماید و وجه اعتبار را از این بانک طلب نماید. طبیعی است در این شرایط بانک تائید کننده باید وجه اعتبار را به فروشنده پرداخت نماید. البته بانک تائید کننده پس از پرداخت وجه ، اصل پول به همراه مبلغی به عنوان کارمزد از بانک گشایش کننده دریافت میکند.
• اعتبار اسنادی ضمانتی: در این نوع اعتبار اسنادی، فروشنده کالا را تحویل شرکت حمل کننده داده واسناد مربوطه را برای خریدار ارسال میکند. در صورتی که خریدار نسبت به پرداخت وجه کالا به فروشنده اقدامی انجام ندهد، بانک گشایش کننده اعتبار موظف است وجه را پرداخت نماید. این نوع از اعتبار اسنادی ابتدا در امریکا به دلیل محدودیتهای بانکها برای صدور ضمانت نامه بانکی رواج پیدا کرد. جنس این نوع از اعتبار اسنادی، بیشتر از نوع ضمانت نامه است لیکن در حال حاضر اعتبار اسنادی ضمانتی توسط اتاق بازرگانی مورد پذیرش قرار گرفته ودر UCP600 نیز به آن اشاره شده است. با توجه به توضیحات ارائه شده مشخص شد اعتبارات اسناد شامل مجموعه ای از روش ها برای پرداخت های بین الملل است که بازرگانان را قادر می سازد با سهولت بیشتری اقدام به تجارت در بازارهای بین المللی کنند. باید توجه داشت اعتبار اسنادی با وجود ضریب اطمینان وامنیت بالا، هزینه بیشتری نسبت به سایر روش ها دارد. به همین دلیل معمولاً شرکت ها از این روش بیشتر در معاملاتی که احتمال خطر وجود دارد استفاده می نمایند و در معاملات خود با طرف های معتبر روش هایی چون وصولی را بکار می گیرند.
- برچسب مطالب :
- ترخیص
- کالا
- گمرک
- واردات
- صادرات
- سفارش
- ترانزیت
- اعتبار اسنادی
- سوئیفت
- پرداخت بین الملل