قوانین و مقررات گمرکی

 

آشنايي با قوانین و مقررات گمرکی1395
تعاریف Definitions



ماده 1
مفاهیم اصطلاحات گمرکى به کار برده شده در این قانون، طبق تعریفى است که از طرف شوراى همکارى گمرکى به صورت مجموعه براى کشورهاى عضو منتشر شده و یا مى شود مگر این که در بندهاى ذیل یا در سایر مواد این قانون از آن تعریف دیگرى به عمل آمده باشد:

اظهار کالا: بیانیه اى کتبى یا شفاهى است که براساس مقررات این قانون اظهارکننده، رویه گمرکى مورد نظر خود را درباره کالا مشخص مى کند و اطلاعات مورد نیاز براى اجراى مقررات گمرکى را ارائه مى دهد.

اظهارکننده: صاحب کالا یا نماینده قانونى او است که کالا را برابر مقررات این قانون به گمرك اظهار مى کند. در اظهار الکترونیکى صاحب کالا یا نماینده قانونى وى به استناد گواهى رقومى (دیجیتالى) تأیید شده از مراکز مجاز صدور گواهى مذکور به عنوان صاحب کالا یا نماینده قانونى اظهارکننده شناخته مى شود.

اظهارنامه اجمالى: سندى است که به موجب آن شرکت حمل و نقل، فهرست کلى محمولاتى که باید تخلیه و یا بارگیرى شود را هنگام ورود و یا خروج وسیله نقلیه از کشور اعلام مى نماید.

اماکن گمرکى: انبارها، باراندازها، اسکله ها، فرودگاهها، ایستگاههاى راه آهن، محوطه ها و هر محل یا مکانى است که تحت نظارت گمرك است و براى انباشتن و نگهدارى کالاها به منظور انجام تشریفات گمرکى استفاده مى شود. این اماکن میتواند انبارهاى گمرکى، انبارهاى اختصاصى و سردخانه هاى عمومى باشد.

ترخیص: خروج کالا از اماکن گمرکى پس از انجام تشریفات گمرکى مربوط است.

ترخیصیه: سندى است که به موجب آن شرکت حمل و نقل (کریر و فورواردر) پس از احراز هویت، بلامانع بودن انجام تشریفات گمرکى توسط گیرنده کالا را به گمرك اعلام مى نماید.

تشریفات گمرکى: کلیه عملیاتى است که در اجراى مقررات گمرکى انجام مى شود.

تضمین: وجه نقد، ضمانتنامه بانکى و بیمه نامه معتبرى است که براى اجراى الزامات مندرج در مقررات گمرکى نزد گمرك سپرده مى شود.

تعهد: قبول الزام کتبى یا الکترونیکى که شخص را در برابر گمرك براى انجام یا عدم انجام عملى ملزم مى کند.

حقوق ورودى: حقوق گمرکى معادل چهار درصد % 4 ارزش گمرکى کالا به اضافه سود بازرگانى که توسط هیأت وزیران تعیین مى گردد به علاوه وجوهى که به موجب قانون، گمرك مسؤول وصول آن است و به واردات قطعى کالا تعلق مى گیرد ولى شامل هزینه هاى انجام خدمات نمى شود.

حمل یکسره: ورود کالا به اماکن گمرکى و خروج کالا از اماکن مذکور بدون تخلیه و تحویل در این اماکن با رعایت مقررات این قانون است.

روز اظهار: زمانى که اظهارنامه امضاء شده به ضمیمه اسناد مربوطه توسط اظهارکننده به صورت دستى یا رایانه اى به گمرك ارائه مى شود و شماره دفتر ثبت اظهارنامه به آن اختصاص مى یابد.

سازمان جهانى گمرك (شوراى همکارى گمرکى): سازمان بین المللى بین الدولى که براساس کنوانسیون مورخ 1329/9/24 هجرى شمسى مطابق با 15 دسامبر 1950 میلادى ایجاد گردیده است و کشور ایران در اسفند ماه سال 1337 هجرى شمسى به آن پیوسته است.

سامانه (سیستم) هماهنگ شده: توصیف و کدگذارى کالا براساس کنوانسیون بین المللى سامانه هماهنگ شده توصیف و نشانه گذارى (کدگذارى) کالا مورخ 14 ژوئن 1983 میلادى که به تصویب شوراى همکارى گمرکى رسیده و جمهورى اسلامى ایران براساس ماده واحده قانون الحاق دولت جمهورى اسلامى ایران به کنوانسیون 1373 هجرى شمسى، به آن پیوسته است. /6/ یاد شده مصوب 20

شرکت حمل و نقل بین المللى: شخص حقوقى که به موجب مقررات قانونى، مجاز به انجام عملیات حمل و نقل بین المللى است.

صاحب کالاى تجارى: شخصى است که نسخ اصلى اسناد خرید و حمل به نام او صادر شده (و در مورد کالاى خریدارى شده با تعهد سامانه بانکى، آن اسناد از طرف بانک مهر شده) و ترخیصیه نیز به نام او باشد یا اسناد مزبور به نام وى ظهرنویسى و صحت امضاء واگذارنده از طرف مقام صلاحیتدار گواهى شده باشد.

قلمرو گمرکى: آن قسمت از قلمرو کشور است که در آن قانون امور گمرکى اعمال مى شود.

کالاى تجارى: کالایى که به تشخیص گمرك ایران براى فروش صادر یا وارد مى گردد اعم از این که به همان شکل یا پس از انجام عملیات اعم از تولیدى، تفکیک و بسته بندى به فروش برسد.

کالاى داخلى: کالایى که در قلمرو گمرکى کشور تولید یا ساخته شده یا کالاى خارجى است که ورود قطعى شده است.

کالاى گمرك نشده: کالایى که تحت نظارت و کنترل گمرك است ولى تشریفات گمرکى آن به طور کامل انجام نشده است.

کالاى مجاز: کالایى که صدور یا ورود آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد.

کالاى مجاز مشروط: کالایى که صدور یا ورود آن نیاز به کسب موافقت قبلى یک یا چند سازمان دولتى دارد.

کالاى ممنوع: کالایى که صدور یا ورود آن بنا به مصالح ملى یا شرع مقدس اسلام به موجب قانون ممنوع است.

کنترلهاى گمرکى: اقداماتى که توسط گمرك به منظور حصول اطمینان از رعایت مقررات گمرکى انجام مى شود.

مرجع تحویل گیرنده: شخص حقوقى که به موجب قانون یا قراردادهاى متکى به قانون مسؤولیت تحویل و نگهدارى کالاهاى مربوط به عموم اشخاص را که تشریفات گمرکى آن انجام نشده است در اماکن گمرکى برعهده دارد. این اصطلاح شامل سازمان جمع آورى و فروش اموال تملیکى نیست.

مقررات گمرکى: قوانین و مقررات اعم از آیین نامه هاى اجرائى، دستورالعملها و بخشنامه هایى که نظارت یا اجراى آن به گمرك واگذار گردیده است.

هزینه هاى انجام خدمات: وجوهى که در قبال انجام خدماتى از قبیل هزینه اشعه ایکس (ایکس رى)، مهر و موم، پلمب، باربرى، انباردارى در اماکن گمرکى، آزمایش و تعرفه بندى، مراقبت، بدرقه، توزین کالا و خدمات فوق العاده دریافت مى شود و شرایط، ضوابط و مصادیق آن متناسب با خدمات انجام شده تعیین مى گردد.

 

 

مهمترین و کاربردی ترین قوانین امور گمرکی


ماده 7
کالاى موجود در گمرك، وثیقه پرداخت کلیه وجوه متعلقه به آن کالا و سایر بدهیهاى قطعى صاحب کالا بابت وجوهى است که وصول آن به موجب قانون برعهده گمرك است. گمرك قبل از دریافت یا تأمین وجوه مذکور نمى تواند اجازه تحویل و ترخیص کالا را بدهد

ماده 15
هرگاه از طرف صاحب کالا سیاهه خرید به گمرك تسلیم نشده باشد یا ارزش مندرج در اسناد تسلیمى صاحب کالا به استناد دلایل و مدارك قابل قبول مورد پذیرش گمرك نباشد، ارزش کالا برمبناى یکى از روشهاى ذیل تعیین مى شود:

- سوابق ترخیص کالاى مثل همزمان از همان کشور مبدأ
- سوابق ترخیص کالاى مشابه همزمان از همان کشور مبدأ
- قیمت فروش همان کالا در بازار داخلى پس از تعدیل هاى لازم
- ارزش محاسباتى برمبناء عوامل متشکله
- ارزش گذارى کالا برمبناء مدارك و اطلاعات موجود و با انعطاف در به کارگیرى روشهاى فوق الذکر
تبصره رعایت تقدم و تأخر در به کارگیرى روشهاى فوق الزامى است و فقط در صورت درخواست واردکننده، ترتیب کاربرد روش هاى سوم و چهارم قابل جابه جایى است. شرایط و مقررات اجراى این ماده در آیین نامه اجرائى این قانون تعیین مى شود.

ماده 16
ارزش گمرکى کالاى صدورى، عبارت است از قیمت فروش کالا براى صدور به اضافه هزینه بیمه، باربرى و حمل و نقل و سایر هزینه هایى که به آن کالا تا خروج از قلمرو گمرکى تعلق مى گیرد و از روى سیاهه و اسناد تسلیمى صادرکننده تعیین مى گردد. در صورت عدم ارائه اسناد و یا نامتناسب بودن ارزش اظهار شده به دلایل مستند، گمرك ارزش کالاى صدورى را با استعلام از مراجع ذى ربط و براساس قیمت عمده فروشى آن در بازار داخلى به اضافه هزینه هایى که تا خروج از قلمرو گمرکى به آن تعلق مى گیرد تعیین مى نماید.
تبصره تشخیص نامتناسب بودن ارزش گمرکى مانع از صدور کالا نیست و گمرك مى تواند با اخذ تعهد، رسیدگى به ارزش را به بعد از صدور موکول نماید مگر در مواردى که صادرات کالا منوط به پرداخت عوارض صادراتى برمبناى ارزش کالا باشد.

ماده 24
مدت مجاز نگهدارى کالا در انبارهاى گمرکى از تاریخ تحویل کالا به این اماکن سه ماه است. در صورت تقاضاى کتبى صاحبان کالا یا شرکتهاى حمل و نقل در مورد کالاى عبورى و وجود علل موجه به تشخیص گمرك و با پرداخت هزینه انباردارى تا تاریخ موافقت گمرك این مدت حداکثر تا دو ماه دیگر قابل تمدید است. درصورتى که ظرف مهلت مقرر صاحب کالا براى انجام تشریفات گمرکى و پرداخت وجوه متعلقه اقدام ننماید کالا مشمول مقررات متروکه مى شود. چنانچه کالا به انبارهاى گمرکى متعدد منتقل و نگهدارى شود مدت توقف از زمان ورود کالا به اولین انبار گمرکى محاسبه مى شود. مهلت توقف مرسولات پستى غیرتجارى تابع مقررات پست است.

تبصره 1 درصورتى که امکانات لازم براى نگهدارى کالاى فاسدشدنى و کالایى که نگهدارى آن هزینه اضافى ایجاد مى کند، در انبارهاى گمرکى موجود نباشد، باید بلافاصله پس از تخلیه و تحویل، ترخیص و یا با مسؤولیت صاحب کالا و نظارت گمرك به انبار مناسب منتقل شود. در غیر این صورت، مرجع تحویل گیرنده هیچ گونه مسؤولیتى در قبال ضایع یا فاسد شدن آنها ندارد و گمرك بلافاصله مقررات متروکه را در مورد آن کالا اعمال مى نماید.

تبصره 2 چنانچه ظرف یک ماه کالاهایى که براى آن سند ترخیص یا فروش صادر گردیده است از انبارها خارج نشود مشمول مقررات متروکه مى شود. این مهلت با اعلام موافقت مرجع تحویل گیرنده و گمرك قابل تمدید است.

تبصره 3 تا زمانى که کالا به انتظار اعلام نظر قطعى گمرك در انبارهاى گمرکى متوقف گردد، کالا متروکه نمى شود.

تبصره 4 تعیین مهلت توقف کالا در مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادى بر اساس ضوابط قانونى مناطق مذکور در اختیار سازمانهاى مسؤول این مناطق است. کالاهایى که در این مناطق پس از انقضاء مهلت هاى اعطائى توسط سازمانهاى مذکور مهلت منقضى، اعلام مى شوند نیز مشمول مقررات کالاى متروکه مى گردند.

ماده 33
کالاى متروکه موضوع ماده ( 24 ) این قانون و کالاى ضبطى و واگذارى به گمرك، توسط سازمان جمع آورى و فروش اموال تملیکى به عنوان مسؤول فروش کالاى متروکه و ضبطى با رعایت مقررات مربوطه به فروش مى رسد.

تبصره 1 تا زمانى که کالا توسط سازمان یاد شده به فروش نرسیده است، صاحب کالا حق دارد پس از اعلام گمرك به سازمان مذکور براى انجام تشریفات قطعى گمرکى و ترخیص کالاى خود نسبت به تسلیم اظهارنامه و یا تغییر عنوان اظهار با رعایت مقررات مربوطه و پرداخت کلیه وجوه متعلقه و سایر هزینه هاى انجام شده اقدام نماید.

تبصره 2 کالایى که پس از متروکه شدن، به انبارهاى سازمان یاد شده منتقل مى گردد نیز مشمول مقررات تبصره ( 1) این ماده مى شود.

تبصره 3 اموال در اختیار ولى فقیه که در قوانین و مقررات مربوطه مشخص شده است پس از صدور حکم مراجع قضائى ذى صلاح با رعایت مقررات مربوط به نهاد مأذون از سوى ولى فقیه تحویل مى گردد.

ماده 44
در مواردى که حقوق ورودى از روى وزن کالا دریافت مى شود، وزن کالا، وزن ناخالص با تمام لفاف ها و ظروف درونى و بیرونى به حال و وضع عادى هنگام اظهار در گمرك منهاى وزن تقریبى ظرف است که نسبت آن با وزن ناخالص کالا با توجه به نوع لفاف و ظرف توسط هیأت وزیران تعیین مى شود.

تبصره اوزان تقریبى تعیین شده شامل لفاف هایى که کالا را به صورت ناقص بپوشاند نیست جز درمورد کالایى که بسته بندى آنها در عرف از این ویژگى برخوردار است وزن خالص تخمینى در مورد کالاهایى که به صورت فلّه وارد مى شود پذیرفته نیست. در این موارد وزن خالص کالا براساس روش هاى متداول بین المللى مانند محاسبه آبخور کشتى تعیین مى گردد.

ماده46
اگر صاحب کالا، کالاى خود را اظهار کرده باشد، چنانچه بخواهد تمام یا قسمتى از کالاى خود را تحت عنوان دیگرى اظهار نماید مشروط بر آن که کالا از گمرك خارج نشده باشد و جریمه هاى متعلقه مربوط به اظهار خلاف اولیه را پرداخت نماید، اظهار جدید آن پذیرفته مى شود.

تبصره 1 تغییر عنوان به عبور داخلى شخصى با رعایت ماده 123 ) این قانون موکول به موافقت گمرك است. )

تبصره 2 در مواردى که اظهار صاحب کالا مشمول مقررات قاچاق گردد صاحب آن، حق تبدیل عنوان اظهارنامه را ندارد.

ماده 69
چنانچه کالاى تولید داخلى به اشخاصى که در واردات کالاى مشابه خارجى معافیت دارند فروخته شود، وجوه پرداختى براى ورود کالا، مواد، اجزاء و قطعات به کار رفته در تولید آن نیز طبق مقررات این قانون به فروشنده مسترد مى گردد.

- کالایى که از مسیر غیرمجاز یا بدون انجام تشریفات گمرکى به قلمرو گمرکى وارد یا از آن خارج گردد. همچنین کالاهایى که بدون انجام تشریفات گمرکى یا از مسیرهاى غیرمجاز وارد کشور شود و در داخل کشور کشف گردد.

تبصره منظور از مسیر غیرمجاز، مسیرهایى غیر از موارد مندرج در تبصره ( 1) ماده ( 103 ) این قانون است.

- خارج نکردن وسایل نقلیه و یا کالاى ورود موقت، ورود موقت براى پردازش، عبور خارجى و مرجوعى ظرف مهلت مقرر از قلمرو گمرکى و عدم تحویل کالاى عبور داخلى شخصى ظرف مهلت مقرر جز در مواردى که عدم خروج یا عدم تحویل به گمرك و یا ترخیص قطعى، عمدى نباشد.

تبصره ارائه اسناد خلاف واقع که دلالت بر خروج وسایل نقلیه و کالا از قلمرو گمرکى و یا تحویل آنها به گمرك داشته باشند نیز مشمول مقررات این بند است.

- بیرون بردن کالاى تجارى از اماکن گمرکى بدون اظهار یا بدون پرداخت یا تأمین حقوق ورودى، خواه عمل در حین خروج از اماکن گمرکى یا بعد از خروج کشف شود. هرگاه خارج کننده غیر از صاحب کالا یا نماینده قانونى او باشد گمرك عین کالا و در صورت نبودن کالا بهاى آن را از مرتکب مى گیرد و پس از دریافت وجوه گمرکى مقرر، به صاحب کالا مسترد مى دارد و مرتکب طبق مقررات کیفرى تعقیب مى شود.

- کالاى عبور خارجى که تعویض و یا قسمتى از آن برداشته شود.

- کالایى که ورود یا صدور آن ممنوع است تحت عنوان کالاى مجاز یا مجاز مشروط و با نام دیگر اظهار شود. کالاى عبورى مشمول تبصره ( 2) ماده ( 108 ) این قانون مى شود.

- وجود کالاى اضافى همراه کالاى اظهار شده که در اسناد تسلیمى به گمرك ذکرى از آن نشده است، مشروط بر اینکه کالاى اضافى از نوع کالاى اظهار شده نباشد. کالاى اضافى موضوع ماده ( 54 ) این قانون از شمول این بند مستثنى است.

- وسایل نقلیه و کالایى که صدور قطعى آن ممنوع یا مشروط است و به عنوان خروج موقت یا کران برى (کابوتاژ) اظهار شده باشد و ظرف مهلت مقرر به قلمرو گمرکى وارد نگردد. موارد قوه قهریه (فورس ماژور) و مواردى که عدم ورود کالا عمدى نیست از این حکم مستثنى است.

- کالاى مجاز یا مجاز مشروطى که تحت عنوان کالاى مجاز یا مجاز مشروط دیگرى که جمع حقوق ورودى آن کمتر است با نام دیگر و با استفاده از اسناد خلاف واقع اظهار شود، کالاى عبورى مشمول تبصره ( 1) ماده ( 108 ) این قانون است. منظور از اسناد خلاف واقع اسنادى است که در آن خصوصیات کالایى ذکر شده باشد که با جنس و خصوصیات کالاى اظهار شده تطبیق ننماید و یا جعلى باشد.

- کالا با استفاده از شمول معافیت با تسلیم اظهارنامه خلاف یا اسناد غیرواقعى و یا با ارائه مجوزهاى جعلى به گمرك اظهار شود.

- کالاى جایگزین شده ممنوع الصدور یا مشروط یا داراى ارزش کمترى که با کالاى صادراتى که براى آن پروانه صادر گردیده است تعویض شود.

- کالاى مورد معافیتى که بدون رعایت مقررات ماده 120 این قانون به دیگرى منتقل شود.

ماده 117
اسناد مثبته گمرکى که در موارد احتمالى قاچاق مى توان به آن استناد نمود عبارت از اصل اسناد زیر است:

- پروانه ورود گمرکى
- پته گمرکى
- قبض سپرده موجب ترخیص کالا
- قبض خرید کالاى متروکه، ضبطى و بلاصاحب
- پروانه عبور
- پروانه مرجوعى
- پروانه ورود موقت
- پروانه ورود موقت براى پردازش
- پته عبور
- پروانه کران برى (کابوتاژ)
-پروانه صادراتى
- پروانه صدور موقت
- کارت مسافرى صادره توسط مناطق آزاد تجارى و صنعتى
- کارت هوشمند تکمیل و تأیید شده توسط گمرك تبصره مشخصات مذکور در این اسناد باید با مشخصات کالا تطبیق نماید و فاصله بین تاریخ صدور سند و تاریخ کشف کالا با توجه به نوع کالا و نحوه مصرف آن متناسب باشد.

ماده 135
هر گاه بعد از ترخیص کالا از گمرك معلوم گردد وجوهى که وصول آن برعهده گمرك است بیشتر یا کمتر از آنچه مقرر بوده دریافت گردیده یا اساساً دریافت نشده و یا اشتباهى دریافت گردیده است گمرك و صاحب کالا مى توانند ظرف شش ماه از تاریخ امضاء پروانه یا پته گمرکى کالاى مورد بحث، کسر دریافتى و یا اضافه پرداختى را از یکدیگر مطالبه و دریافت کنند. رد اضافه پرداختى ها از محل درآمد جارى به عمل مى آید.

تبصره 1 کسر دریافتى کمتر از یک میلیون ( 1,000,000 ) ریال در مورد هر اظهارنامه قابل مطالبه نیست.

تبصره 2 چنانچه طبق قوانین خاص براى مطالبه وجوهى که وصول آن برعهده گمرك است مهلت مرور زمان قانونى دیگرى تعیین شود مورد، مشمول مهلت هاى مربوطه مى گردد.

تبصره 3 چنانچه پس از ترخیص کالا ظرف شش ماه از تاریخ امضاء پروانه یا پته گمرکى، حکم معافیت به گمرك تسلیم شود با رعایت مقررات، مبلغ پرداختى مربوطه قابل استرداد است.

ماده 137
گمرك مکلف است مابه التفاوت و یا تمام وجوه کسر دریافتى را طى مطالبه نامه کتبى به صاحب کالا و در صورت عدم دسترسى، به وکیل یا نماینده صاحب کالا به نشانى مندرج در اظهارنامه ابلاغ و آن را از صاحب کالا مطالبه و دریافت نماید. ابلاغ مطالبه نامه به وکیل یا نماینده صاحب کالا ولو اینکه مورد وکالت یا نمایندگى محدود به ترخیص کالا باشد قاطع مرور زمان شش ماهه است.

تبصره 1 روز امضاء پروانه یا پته و روز ابلاغ کسر دریافتى جزء مهلت شش ماهه محسوب نمى شود.

تبصره 2 مطالبه نامه باید مربوط به یک پروانه یا پته و مبلغ و مستند قانونى آن مشخص باشد.

ماده 138
اشخاصى که کسر دریافتى از آنها مطالبه مى شود هرگاه نسبت به مبلغ مورد مطالبه اعتراض داشته باشند مى توانند ظرف سى روز از تاریخ ابلاغ مطالبه نامه دلایل اعتراض خود را به طور کتبى به گمرك اعلام دارند در این صورت گمرك به اعتراض نامه رسیدگى مى کند و در مواردى که اعتراض موجه شناخته شود از ادامه مطالبه خوددارى مى نماید وگرنه دلیل رد اعتراض را به مؤدى ابلاغ مى کنند که در آن صورت چنانچه صاحب کالا به اعتراض خود باقى باشد مى تواند ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ بدون تودیع سپرده، درخواست ارجاع پرونده به کمیسیون رسیدگى به اختلافات گمرکى را بنماید. ارجاع پرونده بعد از مهلت هاى فوق حداکثر تا شش ماه امکانپذیر است و مستلزم تأمین مبلغ مورد مطالبه مى باشد

ماده 141
به درخواستهاى رد اضافه پرداختى که بعد از خروج کالا از گمرك ادعاء مى شود وقتى ترتیب اثر داده مى شود که داراى شرایط زیر باشد:

- هر درخواست رد اضافه پرداختى باید فقط مربوط به یک پروانه .یا پته گمرکى باشد و مبلغ و علت تقاضاى استرداد در آن قید شود

- ارائه اصل پروانه یا پته گمرکى براى رد اضافه پرداختى الزامى است، مگر اینکه ثابت شود که اصل سند از بین رفته است که در چنین موردى باید تقاضا کننده تعهدى بسپارد که در صورت کشف خلاف از عهده مسؤولیت آن برآید. - ملاك تشخیص تاریخ تسلیم درخواست رد اضافه پرداختى، تاریخ ثبت آن در گمرك محل ترخیص و یا گمرك ایران است.

- روز صدور پروانه و روز ثبت تقاضاى رد اضافه پرداختى در گمرك جزء مهلت شش ماهه مزبور محسوب نمى شود.



دانلود فایل تمامی قوانین و مقررات گمرکی1395

اینکوترمز

آشنايي با قواعد اينكوترمز 2010

در دنياي تجارت امروز، قوانين اينكوترمز به يك بخش اساسي و اجتناب ناپذير از زبان تجارت مبدل شده كه در سراسر جهان و به منظور فروش محصولات در قراردادها گنجانيده و بيانگر قوانين و راهنما جهت استفاده واردكنندگان، صادركنندگان، وكلا، شركت هاي حمل، بيمه و دانشجويان تجارت بين الملل مي باشد. اين قوانين در سرتاسر جهان مورد تأييد دولت ها، مراجع قانوني و كارپردازان بازرگاني به منظور تفسير مشترك رايج ترين اصطلاحات تجاري دنيا مي باشد.

ريشه لغت اينكوترمز از مخفف سازي سه لغت لاتين International Commercial Terms به معناي اصطلاحات تجارت بين الملل تشكيل شده كه مهمترين علت كاربرد آن تعيين دقيق و روشن حدود مسئوليت ها، ريسك ها و هزينه ها در فرآيند تجارت بين الملل بين فروشنده، خريدار و همچنين اشخاص حقوقي/حقيقي دخيل فرآيند تجارت مي باشد كه هر دوره توسط اتاق بازرگاني بين الملل 1 مورد بانگري و باز نشر قرار مي گيرد. اينكوترمز اولين بار در سال 1936 تدوين شد، و در تاريخ اول ژانويه 2011 آخرين نسخه آن كه به اينكوترمز 2010 موسوم است، منتشر گرديده است.

اينكوترمز 2010 نسخه ي هشتم و نهايي از اينكوترمزها مي باشد، كه در 11 قانون تعريف شده و برمبناي طريقه حمل به دو دسته كلي تقسيم بندي مي شوند:

گروه اول اين گروه شامل اينكوترم هايي مي باشند كه تمامي طرق حمل را دربرمي گيرند و متشكل از 7 قانون مي باشد.

01 EXW
در اين روش فروشنده، كالا را در محل توليد و يا انبار كالا به خريدار تحويل مي دهد و كليه مسئوليت ها و هزينه ها، اعم از بارگيري، حمل ونقل، بيمه، گمرك و ريسك خرابي كالا برعهده خريدار است.

02 FCA
تحویل در نقطه ایی معین در کشور مبدا
به معناي اين است كه فروشنده كالا را پس از ترخيص صادراتي در محل مقرر به حمل كننده تعيين شده از سوي خريدار تحويل مي دهد. با توجه به اينكه محل تحويل كشور خريدار باشد، بارگيري با خريدار است و نقطه ريسك فرايند مي باشد. هزينه حمل و بيمه با خريدار است، همچنين معمولاً و (نه الزاماً) عقد قرارداد حمل و بيمه به عهده خريدار مي باشد.

03 CPT
كرايه حمل پرداخت شده
اين قاعده كه نوعي حمل مركب مي باشد، براين مفهوم دلالت مي كند كه فروشنده كالا را تهيه، حمل داخلي و ترخيص صادراتي نموده، هزينه هاي ترخيص صادراتي را خود پرداخت مي كند. بعلاوه حمل كننده كالا تا مقصد نهايي را انتخاب، قرارداد حمل را منعقد و كرايه را تا محل مشخص در قرارداد به عنوان مقصد نهايي پرداخت مي نمايد. ريسك و مسئوليت فروشنده زماني كه كالا را تحويل اولين حمل كننده مي دهد خاتمه مي يابد. همچنين پرداخت هزينه بيمه و عقد قرارداد بازرسي با خريدار است.

04 CIP
كرايه و بیمه حمل پرداخت شده
اين قاعده از اينكوترمز بدين معني است كه فروشنده كالا را با اخذ مجوزهاي صادراتي ازكشور خود و ترخيص صادراتي، به حمل كننده اي كه منتخب خود اوست و خود با آن حمل كننده قرارداد حمل منعقد كرده تحويل مي دهد بعلاوه كرايه حمل كالا تا مقصد را پرداخت كرده و كالا را تا مقصد بيمه نموده، هزينه بيمه را هم پرداخت مي نمايد.

05 DAT
تحویل در پایانه کشور مقصد
اين اصطلاح بدين معني است كه فروشنده تمام هزينه هاي حمل ونقل(هزينه صادرات، حمل، تخليه از حامل اصلي در بندر مقصد و هزينه هاي بندر مقصد)و فرض قبول تمامي ريسك ها تا پايانه مقصد را عهده دار مي شود. پايانه مي تواند بندر، فرودگاه، و مكان تبادل كالا تلقي گردد. ضمن اينكه حقوق ورودي، ماليات و هزينه هاي گمركي برعهده خريدار مي باشد.

06 DAP
تحویل در نقطه ایی معین در کشور مقصد
اين اصطلاح مي تواند براي تمامي حالات حمل ونقل استفاده شود، و يا در فرآيندي كه در آن بيش از يك حالت حمل ونقل وجود داشته باشد. فروشنده مسئول هماهنگي حمل و تحويل كالا، آماده سازي جهت انجام تخليه بار از وسيله نقليه، در محل مورد توافق مي باشد. در اين روش پرداخت ماليات و پوشش بيمه برعهده فروشنده نمي باشد.

07 DDP
تحویل در مقصد با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
فروشنده مسئول تحويل كالا در محل قيد شده در كشور خريدار است، و پرداخت تمامي هزينه هاي انتقال كالا به مقصد از جمله حقوق ورودي و ماليات برعهده وي مي باشد. اين ترم حداكثر تعهدات در فروشنده و حداقل تعهدات در خريدار را دربرمي گيرد.


گروه دوم اين گروه شامل اينكوترم هايي مي باشد كه شامل راه هاي آبي دريايي و داخلي (درون كشوري) هستند.

08 FAS
تحویل در کنار کشتی
محل خاتمه ريسك فروشنده كنار كشتي در بندر است. مسئوليت عقد و پرداخت هزينه حمل، بيمه و بازرسي به عهده خريدار است.

09 FOB
فوب
فروشنده وقتي كالا را از روي نرده كشتي در بندر مبدأ عبور داد ريسك خود را خاتمه داده است. هزينه حمل و همچنين عقد قرارداد حمل از بندر تحويل، بيمه و بازرسي به عهده خريدار مي باشد.

10 CFR
هزینه و کرایه حمل
کالا وقتی از روی نرده کشتی عبور می‌کند (بارگیری می‌شود) مسئولیت فروشنده خاتمه میابد .هزینه بیمه با خریدار است .هزینه حمل با فروشنده‌است .عقد قرارداد بیمه با خریدار است .و عقد قرارداد حمل با فروشنده .

11 CIF
هزینه، کرایه و بیمه حمل
در اين روش كالا وقتي از روي نرده كشتي بارگيري مي شود، مسئوليت فروشنده خاتمه مي يابد. ضمن اينكه هزينه حمل و بيمه و عقد قرارداد آنها با فروشنده مي باشد.
منبع : اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

دانلود فایل قواعد اينكوترمز 2010

ترخیص کالا - گمرک غرب تهران

معرفی گمرک غرب تهران

گمرک غرب تهران در منطقه ۲۱ تهران و در کیلومتر ۱۰ جاده قدیم تهران کرج واقع شده است. در این گمرک فعالیت هایی همچون واردات قطعی، صادرات قطعی، ورود موقت، خروج موقت، ترانزیت خارجی مبدا، کارنه مبدا و مقصد و گمرک قضایی صورت می گیرد. اما گمرک غرب تهران فاقد کارنه عبوری، امور مسافری، کابوتاژ، گمرک ملوانی، مرزنشینان و امانات پستی می باشد.
خدمات ترخیص کالا از گمرک غرب تهران توسط شرکت فرا تجارت هخامنش ارائه می شود. شرکت فراتجارت هخامنش به عنوان یک شرکت بازرگانی و شرکت ترخیص کالا در گمرک غرب تهران کارگزاران گمرکی و ترخیص کاران حرفه ای بهره مند است و در کم ترین زمان می تواند کالاهای وارداتی و صادراتی را ترخیص نماید.

میزان ترخیص کالا از گمرک غرب تهران

طبق آمار رسمی ارائه شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران و با توجه به بررسی ها و تحلیل های شرکت فرا ترخیص آریا می توان این گونه بیان کرد که در سال ۱۳۹۵ واردات و ترخیص ازگمرک غرب تهران از لحاظ وزنی بیش از ۲۰۱ هزار تن و از لحاظ ارزش دلاری بیش از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون بوده است. در نتیجه سهم ارزشی گمرک غرب تهران در این سال نسبت به کل واردات معادل ۲٫۱۶ درصد و سهم وزنی آن ۰٫۶ درصد می باشد.
واردات به گمرک غرب تهران از کشورهای مختلف صورت می پذیرد به گونه ای که در سال ۱۳۹۵ بیش ترین سهم وزنی ترخیص از گمرک غرب تهران ۲۸ درصد متعلق به واردات از ترکیه معادل ۵۶ هزار تن بوده است. بعد از ترکیه بیش ترین سهم وزنی ۱۴ درصد است که متعلق به خرید از چین واردات از چین معادل ۲۸ هزار تن و پس از آن بیش ترین سهم وزنی ۱۳ درصد است که متعلق به واردات از فرانسه معادل ۲۶ هزار تن می باشد و واردات از آلمان به گمرک غرب تهران با سهم وزنی هشت درصد معادل ۱۶ هزار تن و واردات از رومانی نیز یه سهم وزنی هشت درصد و ۱۵ هزار تن می باشد و ۲۹% مابقی واردات متعلق به سایر کشورها می باشد.
از لحاظ ارزش دلاری نیز می توان چنین بیان کرد که بیش ترین سهم ارزش واردات از گمرک غرب تهران ۲۶ درصد و متعلق به واردات از فرانسه که معادل ۲۹۸ هزار دلار و پس از آن ۱۶ درصد متعلق به واردات از رومانی معادل ۱۷۸ هزار دلار و سپس ۱۳ درصد متعلق به واردات کالا از ترکیه معادل ۱۴۷ هزار دلار و ۱۱ درصد متعلق به واردات از آلمان معادل ۱۲۳ هزار دلار می باشد و واردات کالا از چین هشت درصد سهم ارزشی معادل ۹۶ هزار دلار را به خود اختصاص داده است و ۲۶ درصد مابقی واردات و ترخیص کالا از گمرک غرب تهران از سایر کشورهای جهان می باشد.

سوئیفت


پیام های سوئیفتی با توجه به کاربردشان به فرمت های مختلف تقسیم بندی شده اند. در این سیستم با توجه به استانداردهای تعریف شده برای هر نوع پیام یک کد مشخص تعریف شده است. تعداد کدهای پیام های سوئیفتی درحال حاضر حدود 250 عنوان است که این کدها درگروه های نه گانه تفکیک شده اند. کدهای مذکور به صورت عددی و با سه رقم مشخص شده اند و معمولاً به آنها MT می گویند.
رقم اول این کدهای عددی با توجه به گروه مربوطه مشخص میشود. به طور مثال پیام های 103 و 192 در گروه اول و پیام های 700 و 740 در گروه هفت قرار می گیرد. این کدها به صورت قراردادی مشخص شده اند و هر کد معرف یک نوع پیام سوئیفتی است که با توجه به تعاریف صورت گرفته و پذیرفته شده جهانی استفاده می گردند.
گروه بندی پیام های سوئیفتی مورد اشاره بدین ترتیب تفکیک شده اند:


• گروه 1: پرداخت های مربوط به اشخاص و وصول چک ها

• گروه 2: پرداخت های بین بانکی

• گروه 3: بازارهای معاملات ارزی وتبادلات ارزی و ابزارهای مشتقه

• گروه 4: پرداخت های مربوط به روش بروات وصولی

• گروه 5: بازار اوراق بهادار

• گروه 6: خرید و فروش فلزات

• گروه 7: اعتبارات اسنادی و ضمانت نامه های ارزی

• گروه 8: چک های مسافرتی

• گروه 9: مدیریت پرداخت های نقدی

همانطور که مشاهده میشود گروه هفت و چهار به طور خاص مربوط به فعالیت های بازرگانی هستند هرچند که از گروه اول نیز در روش های پرداخت ساده تر نظیر روش حساب باز و پیش پرداخت می توان استفاده کرد.
در گروه هفت 29 نوع پیام وجود دارد و عمده پیام های مربوط به این گروه مربوطه به فرایندهای اعتبار اسنادی است. مهم ترین، پرکاربردترین و مفصل ترین پیام سوئیفتی این گروه پیام 700 است که برای گشایش وابلاغ اعتبار اسنادی استفاده میشود. این پیام توسط بانک گشایش کننده ( بانک متعهد پرداخت) تهیه و جهت ابلاغ به فروشنده به بانک ابلاغ کننده ارسال می شود. برخی از مهم ترین پیام های سوئیفتی عبارت اند از :

• پیام گشایش اعتبارMT 700
• پیام اصلاحیه اعتبار اسنادیMT 707
• پیام انتقال اعتبار اسنادی MT 720
• پیام تایید دریافت پیام اعتبار اسنادی MT 730
• پیام تایید تسویه MT 732
• پیام مغایرت MT 750
• و ...

با توجه به اهمیت بسیار بالای پیام گشایش اعتبار برای خریداران و بالاخص فروشندگان در ادامه به تشریح کلیه مندرجات یک پیام سوئیفتی گشایش اعتبار MT 700 می پردازیم. کلیه پیام های سوئیفتی شامل قسمت های مختلفی هستند. این قسمت ها که به آن ها «فیلد» می گویند به صورت استاندارد مشخص شده و در تمامی بانک های دنیا دارای معنی و کاربردی واحد هستند. کلیه فیلدها با استفاده از یک سری اعداد و حروف مشخص شده اند. لازم به ذکر است که نیازی به یادگیری و حفظ فیلدهای مختلف نیست لکن بایستی توجه کرد که کلیه طرفین اعتبار اسنادی ( خریداران و فروشندگان وبانک های مرتبط) عنداللزوم با نام بردن فیلدهای مشخص به قسمت های مختلف یک پیام اشاره می کنند. پیام گشایش اعتبار شامل 38 فیلد است که از این بین 10 فیلد در دسته فیلدهای اجباری قرار می گیرند که باید توسط بانک های گشایش کننده تکمیل شوند و 28 فیلد به صورت اختیاری هستند که با توجه به درخواست خریداری، نوع اعتبار ودر صورت لزوم تکمیل می گردند. فیلدهای اجباری شامل :
• تعداد پیام
• نوع اعتبار
• شماره اعتبار
• قوانین حاکم بر اعتبار
• تاریخ و محل انقضا اعتبار
• نام خریدار
• نام فروشنده
• مبلغ اعتبار
• نحوه استفاده از اعتبار و نام بانک معامله کننده
• ذکر تائید و یا عدم تائید اعتبار
لازم به ذکر است که فیلدهای مربوط به اعتبار اسنادی به زبان انگلیسی بوده و با توجه به استانداردهای تعریف شده تکمیل می شوند. بانک های گشایش کننده در تکمیل این فیلدها با در نظر گرفتن محتوای پروفرما و ثبت سفارش و ... اولویت خود را به فرم گشایش اعتبار اسنادی که توسط خریدار تکمیل شده می دهند. در ادامه فیلدهای مربوط به پیام سوئیفتی گشایش اعتبار MT 700 تشریح می شود:
• فیلد 27، تعداد پیام ( تعداد پیام از کل): در این فیلد بانک گشایش کننده اعلام می کند که پیام گشایش در چند مرحله ارسال خواهد شد.
• فیلد A 20، نوع اعتبار اسنادی: با توجه به دستورالعمل های بین المللی، در این فیلد نوع اعتبار مشخص می شود. براساس رویه ها واستانداردهای پذیرفته شده، در این فیلد معمولاً عبارت Irrevocable قید می گردد؛ بدین معنی که اعتبار اسنادی غیر قابل بازگشت است.
• فیلد 20، شماره اعتبار اسنادی: بانک های مختلف با توجه به نحوه کدگذاری مربوط به خود، رفرنسی را به عنوان شماره اعتبار اسنادی مشخص و در این فیلد قید می نمایند.
• فیلد 23، شماره مرجع پیش آگهی: هنگامی که قبل از گشایش اعتبار، پیام پیش آگهی 705 ابلاغ شده باشد، در این قسمت شماره رفرنس آن قید می گردد.
• فیلد C 31 ، تاریخ گشایش: در این قسمت تاریخ گشایش یا همان تاریخی که پیام گشایش ارسال می شود قید می گردد.
• فیلد E40، مقررات حاکم بر اعتبار اسنادی: در این فیلد که در ردیف فیلدهای اجباری است ذکر می گردد که اعتبار اسنادی گشایش شده با توجه به چه مقرراتی ایجاد شده و چه مقرراتی ناظر بر آن است.
• فیلد D31، تاریخ و محل انقضای اعتبار اسنادی: در این فیلد تاریخ انقضا اعتبار مشخص و طی آن به فروشنده اعلام می شود تا چه روزی می تواند اسناد را ارائه نماید.
• فیلدa51، بانک متقاضی: این فیلد غالباً تکمیل نمی شود و صرفاً در هنگامی که بانکی به نیابت از بانکی دیگر گشایش اعتبار کند می تواند نام بانک مرتبط با خریدار را در این فیلد معرفی نماید.
• فیلد 50، خریدار ( متقاضی گشایش اعتبار اسنادی): نام و مشخصات خریدار از قبیل آدرس، شماره تلفن، شماره فکس و ... در این فیلد می آید.
• فیلد 59، ذینفع اعتبار اسنادی: نام و مشخصات فروشنده از قبیل آدرس، شماره تلفن و شماره فکس و ... در این فیلد قید می گردد.
• فیلد B32، کد ارز و مبلغ: در این قسمت مبلغ اعتبار و نوع ارز مشخص می شود.
• فیلد A39، درصد نوسانات مبلغ اعتبار: در مواقعی که با توجه به نوع و ماهیت کالا، تعداد و یا قیمت کالا به طور دقیق قابل محاسبه و اعلام نیست، می توان در این فیلد حد مشخصی را که می تواند بیشتر یا کمتر از مبلغ اعتبار باشد را مشخص کنند.
• فیلد B39، حداکثر مبلغ اعتبار: هم راستا با فیلد فوق(A39( این فیلد جهت تعیین حد بالا جهت پرداخت استفاده می شود. در اغلب اعتبارات اسنادی گشایش شده درداخل با ذکر عبارت Not Excceding در این فیلد اعلام می شود که حداکثر مبلغ قابل پرداخت سقف مبلغ تعیین شده در اعتبار است.
• فیلد C39، مبالغ اضافی تحت پوشش ( سایر مبالغ): هزینه هایی که ممکن است علاوه بر مبلغ اعتبار مطالبه شوند ( مانند هزینه بیمه، سود و یا کرایه حمل) دراین فیلد مطرح خواهند شد.
• فیلد a41، قابل استفاده نزد ( بانک معامله کننده) ... به شکل : این فیلد یکی از مهم ترین فیلدهای پیام گشایش است. در این فیلد بانک معامله کننده مشخص و معرفی شده و نوع اعتبار از لحاظ پرداخت (نقد، نسیه و ... ) نیز تعیین می شود. در واقع این فیلد نحوه استفاده از اعتبار و نام بانک معامله کننده را مشخص می کند.
• فیلد c 42، برات در (سررسید) : در این فیلد تئور برات ذکر می شود . تئور یا نحوه پرداخت برات اشاره به این دارد که برات مربوطه دیداری است یا مدت دار و اینکه برات مدت دار مربوطه چند روزه و تاریخ شروع محاسبه سررسید بر چه مبنایی است.
• فیلد a42، برات گیر: در این فیلد متعهد برات ( برات گیر) مشخص می شود . با توجه به اینکه در روش اعتبار اسنادی تعهد پرداخت باید از جانب بانک باشد، در این فیلد نام و یا کد سوئیفتی بانک متعهد پرداخت که معمولاً بانک معامله کننده است درج می گردد.
• فیلد M42، جزئیات پرداخت ترکیبی: گاهی با توجه به توافقات خریدار و فروشنده ممکن است شرایط پرداخت به صورت ترکیبی مشخص گردد. بدین ترتیب ممکن است پرداخت بخشی از مبلغ اعتبار به صورت دیداری و بخشی دیگر به صورت مدت دار باشد، لذا در این فیلد نحوه و چگونگی پرداخت مشخص خواهد شد.
• فیلد P42، جزئیات پرداخت مدت دار: در مواقعی که شرط پرداخت در اعتبار به صورت مدت دار درج شده باشد، در این فیلد نحوه محاسبه و تعداد روزهای مربوطه تعیین خواهد شد.
• فیلد P43، حمل به دفعات: در برخی از قراردادهای بازرگانی خریداران و فروشندگان تصمیم میگیرند تا قرارداد مربوطه ( پروفرما) را براساس توافق کلی و مبلغ کلی تنظیم کنند و سپس با هماهنگی کالای مربوطه را در چند مرحله (Part) حمل نمایند.
• فیلد T43، تغییر وسیله حمل ( تخلیه از یک وسیله حمل و بارگیری بر روی وسیله حمل دیگر): در این فیلد اجازه تغییر وسیله حمل تعیین تکلیف قرار می گیرد.
• فیلد A44، محل تحویل/ ارسال از ... / محل دریافت : این فیلد در هنگامی که حمل به صورت مرکب و یا به صورت زمینی، ریلی و پستی باشد مورد استفاده قرار می گیرد. در مواقعی که حمل مرکب باشد مبدا اولیه حمل در این فیلد قید می شد.
• فیلد E44، بندر بارگیری/ فرودگاه مبدأ: این فیلد در هنگامی که حمل به صورت دریایی و یا به صورت هوایی باشد استفاده می گردد. نام بندر مبدأ حمل کالا و یا فرودگاه مبدأ در این فیلد قید می شود.
• فیلد F44، بندر تخلیه، فرودگاه مقصد: این فیلد در هنگامی که حمل به صورت دریایی و یا به صورت هوایی باشد استفاده می گردد. نام بندر مقصد حمل کالا و یا فرودگاه مقصد در این فیلد قید می شود.
• فیلد B44، محل مقصد نهایی/ برای حمل به ... / محل تحویل : این فیلد در هنگامی که حمل به صورت مرکب و یا به صورت زمینی، ریلی و پستی باشد استفاده می گردد. در مواقعی که حمل مرکب باشد مبدأ اولیه حمل در این فیلد قید می شود.
• فیلد C44، آخرین تاریخ (سررسید) حمل: آخرین زمان مجاز جهت حمل با ذکر تاریخ مشخص می شود.
• فیلد D44، دوره حمل: این فیلد اشاره به ماده 32 مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی دارد که طی آن اعلام می گردد که در دوره ای معین و مشخص شده کدام کالا و در کدام نوبت باید حمل شود .
• فیلد A45، شرح کالا و/یا خدمات: شرح کالا یا خدمات با توجه به فرم گشایش اعتبار و مندرجات پروفرما در این فیلد ارائه می شود.
• فیلد a46، اسناد مورد نیاز: به طور قطع این فیلد مهم ترین فیلد اعتبار اسنادی است و در آن اسنادی که فروشنده بایستی در قبال دریافت وجه ارائه نماید معرفی واعلام می گردند.
• فیلد a47، سایر شرایط : در این فیلد بانک های گشایش کننده می توانند ملاحظات و سایر شرایط خریدار و خود را جهت رعایت از طرف فروشنده قید نمایند.
• فیلد B، جزئیات هزینه ها (کارمزدها): در رابطه با هزینه ها و کارمزدهای مربوط به بانک های معامله کننده، پوشش دهنده و ... در این فیلد مشخص می شود که هزینه های مربوطه به عهده خریدار یا فروشنده است.
• فیلد 48، مهلت ارائه اسناد: در این فیلد دوره زمانی که فروشنده طی آن می تواند پس از صدور سند حمل کالا، اسناد را ارائه دهد مشخص می شود.
• فیلد49، دستور العمل های تائید: در صورتی که بانک گشایش کننده بخواهد تا بانک ابلاغ کننده تائید خود را به اعتبار بیفزاید، می تواند در این فیلد با درج عبارت (Confirm) از بانک مذکور بخواهد تا اعتبار اسنادی را به صورت تائید شده به فروشنده ابلاغ کند.
• فیلد a53، بانک پوشش دهنده اعتبار: در این فیلد نام یا کد سوئیفتی بانک پوشش دهنده قید می گردد ودر صورت معرفی بانکی در این فیلد، به بانک معامله کننده اعلام می شود که در صورت احراز تطابق اسناد می تواند وجه مربوطه را از بانک معرفی شده مطالبه نماید (دیداری) و یا این حق را خواهد داشت تا در سر رسید مربوطه وجه اسناد را از بانک مذکور درخواست کند.
• فیلد 78، دستورالعمل به بانک پرداخت کننده /پذیرنده/ معامله کننده : در این فیلد به بانک تعیین شده اعلام میشود که پرداخت وجه اعتبار چگونه انجام خواهد شد. به طورمثال اعلام می شود که بانک معامله کننده در چه زمانی و در صورت حصول چه شرایطی می تواند وجه اسناد را از بانک پوششی مطالبه کند.
• فیلد a57، ابلاغ اعتبار توسط بانک: در این قسمت در صورتی که متقاضی اعتبار بنا به درخواست ذینفع تقاضا کند بانکی متفاوت از بانک ابلاغ کننده اعتبار، اعتبار را به ذینفع مربوطه ابلاغ نماید، می توان با درج کد سوئیفتی بانک مذکور، وی را به عنوان بانک ابلاغ کننده دوم معرفی نمود.
• فیلد 72، اطلاعات بانک فرستنده پیام به بانک گیرنده پیام: در این فیلد نکات حائز اهمیت مربوط به بانک گشایش کننده به اطلاع بانک ابلاغ کننده می رسند.

روش تعهد پرداخت بانکی


جدیدترین روش پرداخت در بازرگانی بین الملل، روش تعهد پرداخت بانکی (BPO) است. این روش هنوز به طور گسترده در بازرگانی بین الملل رواج نداشته و مراحل اولیه خود را طی می کند. در سال 2011 کمیته بانکی اتاق بازرگانی بین الملل با همکاری 9 بانک برای اولین بار کار گروه تعهد پرداخت بانکی را در زوریخ سوئیس برگزار کرد. در سال 2013 کمیته بانکی اتاق بازرگانی بین الملل به کمک سوئیفت اقدام به تدوین مقررات متحدالشکل تعهد پرداخت بانکی نمود.
براساس تعریف اتاق بازرگانی بین الملل، روش تعهد پردخت بانکی (BPO) روشی است که طی آن بانکی تعهد برگشت ناپذیر خود را به بانک دیگر می دهد تا این بانک وجه مشخصی را بعد از یک رویداد معین به فروشنده پرداخت نماید. پرداخت پس از وقوع رویداد معین و پس از تطبیق داده ها در سیستم سوئیفت و پرتال مربوطه صورت خواهد پذیرفت.
روش تعهد پرداخت بانکی (BPO) این امکان را فراهم می آورد تا تمام طرف های درگیر در بازرگانی بین الملل شامل خریدار، فروشنده و بانک های خریدار و فروشنده به اطلاعات دسترسی داشته باشند.
در واقع این روش مانند سیستم های ERP که کلیه فرآیندهای مربوطه را در یک جا جمع می کند، عمل کرده و تمامی فرایندها را متمرکز می نماید. برخلاف روش های سنتی، در این روش اسناد الکترونیکی هستند.
در روش تعهد پرداخت بانکی (BPO) فرایند بررسی اسناد از حالت فیزیکی به صورت تطبیق اطلاعات در پایگاه داده ها درآمده است. در این روش بارنامه ، فاکتور و سایر اسناد باید به صورت الکترونیکی درآیند. به همین دلیل زنجیره تأمین و حمل نیز در این روش درگیر فرآیند بازرگانی بین الملل می شوند. روش تعهد پرداخت بانکی (BPO) تلاش دارد تا ضمن سرعت دادن به امور، بانک ها را در امور مربوط به زنجیره تأمین کالا نیز درگیر نماید.
تفاوت مهم این روش با اعتبارات اسنادی در این موضوع است که در این روش، تعهد پرداخت بانک خریدار به فروشنده عنوان نگردیده و صراحتاً عنوان شده تعهد پرداخت با بانک فروشنده است. در واقع این روش تلاش دارد تا مزایای روش های حساب باز و اعتبار اسنادی را تجمیع کند. همچنین نقش تبادل اطلاعات الکترونیکی در این روش تقویت شده است. به طور خلاصه می توان سه ویژگی متمایز روش تعهد پرداخت بانکی (BPO) را به این صورت نام برد:
• الکترونیکی شدن اسناد
• تعهد پرداخت توسط بانک فروشنده • توجه سیستم بانکی به زنجیره تامین در فرآیند پرداخت و تایید اسناد
عوامل مؤثر بر انتخاب روش پرداخت
روش های مختلف پرداخت بین الملل دارای مزایا و معایب خاص خود هستند. برای ارزیابی این روش ها باید براساس شاخص های متعدد به بررسی آن ها پرداخت. به عبارت دیگر عوامل متعددی بر انتخاب روش پرداخت تأثیرگذار هستند. اگر روش تعهد پرداخت بانکی (BPO) که هنوز نمی توان به صورت دقیق در خصوص کارآیی آن قضاوت نمود را کنار بگذاریم، جدول 9-1 یک مقایسه کلی از این روش ها پرداخت بین الملل را ارائه می کند.
روش زمان معمول پرداخت زمان دسترسی خریدار به کالا ریسک صادرکننده ریسک وارد کننده پیش پرداخت قبل از حمل بعد از حمل ناچیز بسیار زیاد اعتبار اسنادی زمانی که حمل شروع می شود بعد از پرداخت با توجه به نوع اعتبار، کم یا ناچیز از حمل اطمینان دارد، اما از کیفیت کالا نه وصولی در سررسید پس از قبولی برات نسبت عکس با اعتبار خریدار دارد از حمل اطمینان دارد، اما از کیفیت کالا نه حساب باز (نسیه) براساس توافق ( پس از تحویل کالا) قبل از پرداخت زیاد ناچیز همان گونه که اشاره شد، انتخاب روش پرداخت تحت تأثیر عوامل متعددی است، می توان عوامل ذیل را به عنوان مهم ترین عوامل در نظر داشت:
• ریسک روش پرداخت برای طرفین: یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر انتخاب روش پرداخت، ریسک طرفین است. به عنوان یک قاعده کلی، خریدار و فروشنده علاقه مند هستند تا ریسک پایین تری را تقبل نمایند. هر یک از روش های پرداخت، میزان ریسک متفاوتی برای خریدار و فروشنده دارد. ریسک روش های پرداخت رامی توان به شکل زیر در نظر گرفت.
باید توجه داشت، ریسک صادر کننده و وارد کننده عموماً از بابت روش پرداخت یا عاملان پرداخت ( بانک ها، صرافی ها و ... ) نیست، بلکه از جانب یکدیگر است. به عبارت دیگر معمولاً در روش پرداخت مشکل خاصی به وجود نمی آید مگر آنکه خریدار از روش های غیر معمول مانند استفاده از صرافان غیر معتبر برای انتقال ارز استفاده کند مشکل اصلی عدم تعهد طرفین است.
• توانایی مالی خریدار: عامل مؤثر دیگر، توانایی مالی خریدار است. خریداری که توانایی مالی پایینی دارد، علاقه دارد تا ابتدا کالا را تحویل گرفته، آن را بفروشد و پس از فروش کالا اقدام به پرداخت وجه معامله کند. طبیعی است در این روش خریدار باید هزینه بیشتری به عنوان سود سرمایه پرداخت نماید.در واقع خریدار در این شرایط بخشی از حاشیه سود خود را به دلیل پرداخت دیرتر، باید به بانک و یا فروشنده بدهد.در مقابل خریداری که از توانایی مالی بالاتری برخوردار است ، ترجیح میدهد قیمت تمام شده را پایین نگاه دارد تا حاشیه سود خود را افزایش دهد لذا احتمالاً از روش های اعتبار بلند مدت استفاده نمی کند. البته طبیعی است که این قاعده مطلق نیست وعوامل بسیار دیگری بر تصمیم خریداران تأثیر می گذارند که در ادامه مورد بررسی قرار می گیرند.
• از طرف دیگر فروشنده به بازرگان یا شرکتی که توانایی مالی بالایی داشته باشد، اعتماد بیشتری خواهد داشت واین موضوع خود می تواند در انتخاب روش پرداخت اثرگذار باشد.
• توانایی تولید فروشنده : رفتار خریداران با فروشندگانی که از اعتبار بالا و توانایی تولید بیشتری برخوردارند متفاوت خواهد بود. به عنوان یک قاعده کلی، این فروشندگان قابل اعتمادتر هستند فروشندگانی که توانایی تولید پایینی دارند، از یک طرف نیازمند منابع لازم برای تهیه وتولید سفارش بوده واز طرف دیگر ممکن است نتوانند به تعهدات خود پایبند، به این دلیل خریدار نمی تواند به آنها اعتماد نماید.
• شرایط سیاسی، اقتصادی و قانونی کشورها: عوامل محیط کلان کشورهای خریدار و فروشنده بر انتخاب روش پرداخت تأثیرگذار است. کشورهایی که از ثبات بالاتری برخوردار هستند، بیشتر قابل اعتماد بوده و سیستم قانونی و بانکی منظم تری دارند. طبیعی است میزان اعتماد و شفافیت مقررات یک کشور بر رفتار و توقعات بازرگانان سایر کشورها تأثیر می گذارد.
• مقدار سفارش: مقدار سفارش نیز یکی از عوامل مؤثر بر روش پرداخت است. معمولاً در سفارش های کوچک طرفین به صورت نقدی معامله می کنند؛ اما در سفارشات بزرگ از وصولی واعتبار اسنادی بیشتر استفاده می شود. لازم به ذکر است در برخی از سفارشات و خریدهای خاص و بسیارگران از روش های خاص تأمین مالی مانند اجاره به شرط تملیک، بای بک،افست و .. نیز استفاده می شود. همچنین در خریدهای بزرگ قدرت چانه زنی خریدار نیز بیشتر می شود و می تواند امتیازاتی از فروشنده دریافت کند.
• رقابت : در صنایعی که رقابتی هستند، فروشنده چاره ای جز ارائه تسهیلات بیشتر برای خریداران ندارد.
از جمله این تسهیلات روش پرداخت است. خریدار در بازارهای رقابتی می تواند بین تعداد زیادی فروشنده، مناسب ترین گزینه را انتخاب نماید.
• هزینه های بانکی: روش های مختلف پرداخت بین الملل، هزینه های متفاوتی دارند. یکی از موضوعات مورد توجه طرفین هزینه این خدمات بانکی است. برای مثال در صورت وجود اعتماد و ریسک پایین در یک معامله، طرفین به احتمال زیاد برات را به اعتبار اسنادی ترجیح میدهند چرا که هزینه پایین تری را به همراه دارد.
• تجارب قبلی: تجارب قبلی طرفین معامله بر انتخاب روش پرداخت مؤثر است. احتمالاً افرادی که قبلاً در معاملات بازرگانی بین الملل به دلیل اعتماد به طرف مقابل زیان دیده اند، در آینده احتیاط بیشتری به خرج می دهند و از روش های مطمئن پرداخت استفاده می کنند.
• مدت زمان همکاری بین طرفین: شاید مهم ترین عامل در انتخاب روش پرداخت، مدت زمان ارتباط طرفین و میزان اعتمادی است که بین آن ها به وجود آمده در صورتی که طرفین مدت زمان زیادی با یک دیگر همکاری کنند و بین آن ها اعتماد به وجود آید، از روش های مستقیم پرداخت استفاده کرده و کمتر از روش های واسطه ای بانک ها که هزینه خاص خود را دارد استفاده می کنند.

گشایش اعتبارات اسنادی

اعتبار اسنادی

هرچه روش های پرداخت در بازرگانی بین الملل بهبود می یابد، بازرگانان از تبادل پول و کالا به سمت تبادل اسناد مربوط به کالا و وجه پیش می روند. یکی دیگر از روش های پرداخت در بازرگانی بین الملل، اعتبار اسنادی است. در اعتبار اسنادی یک بانک متعهد می شود تا در مقابل ارائه اسنادی مشخص توسط فروشنده و طبق شرایط اعتبار، اقدام به پرداخت وجه اسناد کالا نماید. به عبارت دیگر بانک خریدار تعهد می دهد در ازای دریافت اسناد مشخص و از پیش اعلام شده، وجه کالا را به فروشنده پرداخت نماید. در این شیوه از یک طرف فروشنده اطمینان دارد در صورتی که کالا را تهیه و اسناد آن را برای بانک ارسال کند به پول خود دست می یابد و از طرف دیگر خریدار مطمئن است تا وقتی کالا طبق توافق تولید و ارسال نشده، پولی به فروشنده پرداخت نخواهد شد.
با توجه به اهمیت اعتبارات اسنادی، مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی توسط اتاق بازرگانی بین الملل برای اولین بار در سال 1933 تدوین شد و پس از آن بارها مورد بازنگری قرار گرفت. آخرین نسخه این مقررات ملقب به UCP600 در سال 2007 ارائه شده که در حال حاضر ملاک عمل بانک ها در خصوص اعتبار اسنادی قرار دارد. اتاق بازرگانی بین الملل تا کنون 7 نسخه از مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی را منتشر نموده است. این قواعد عبارت اند از:

• ..UCP82 در سال 1933
• UCP151 در سال 1951
• UCP222 در سال 1962
• UCP290 در سال 1974
• UCP400 در سال 1983
• UCP500 در سال 1993
• UCP600 در سال 2007

اساساً در زمان استفاده از اعتبار اسنادی، 4 طرف نقشی اساسی ایفا می کنند. این طرف ها عبارت اند از:

فروشنده: در ادبیات بانکی و بازرگانی بین الملل به فروشنده ذینفع اعتبار گفته می شود. فروشنده پس از ارسال کالا و ارائه مدارک مورد توافق طبق شرایط اعتبار اسنادی، وجه اعتبار را از بانک دریافت می کند.

خریدار: خریدار یا گشایش کننده اعتبار، شخصی است که قصد واردات کالا از کشور دیگر را دارد و برای گشایش اعتبار اسنادی به بانک مراجعه می نماید.

بانک فروشنده: بانک کارگزار، یا بانک فروشنده، بانکی است که اعتبار را به فروشنده یا ذینفع ابلاغ می کند.

بانک خریدار: بانک خریدار یا بانک گشایش کننده بانکی است که به درخواست خریدار کالا، اقدام به گشایش اعتبار اسنادی می کند. برای درک بهتر موضوع در ادامه ابتدا فرآیند کلی استفاده از اعتبار اسنادی شرح داده خواهد شد و پس از آن به انواع مختلف اعتبار اسنادی که در بازرگانی بین الملل قابلیت استفاده را دارند اشاره می گردد.
فرآیند اجرایی پرداخت به وسیله اعتبار اسنادی دارای شباهت هایی با روش وصولی است، با این وجود در اعتبار اسنادی نقش بانک ها پررنگ تر است. در اعتبارات اسنادی بانک گشایش کننده اعتبار یا همان بانک خریدار بیشترین مسئولیت را برعهده دارد. به دلیل مسئولیت بیشتر بانک ها در این روش، طبیعی است که اعتبارت اسنادی دارای امنیت بیشتری بوده و در عین حال هزینه آن بالاتر است.

با توجه به توضیحات ارائه شده می توان گام های اجرایی برای استفاده از روش اعتبار اسنادی در پرداخت بین الملل را به این شکل در نظر گرفت:

• گام 1، عقد قرارداد: در بازرگانی بین الملل اولین گام برای شروع فرآیند پرداخت، نهایی نمودن قرارداد فروش بین طرفین معامله است. این قرارداد می تواند پیش فاکتور تأیید شده و یا قراردادی جداگانه باشد. یکی از مواردی که در قرارداد در خصوص آن تعیین تکلیف می شود، روش پرداخت است. طبیعی است برای استفاده از این روش، باید در قرارداد روش پرداخت اعتبار اسنادی معرفی شده باشد.

• گام 2، درخواست گشایش اعتبار: با نهایی شدن قرارداد و انتخاب اعتبار اسنادی به عنوان روش پرداخت، خریدار باید به بانک خود مراجعه کرده و درخواست گشایش اعتبار نماید. باید توجه داشت قرارداد اعتبار اسنادی که بین بانک گشایش کننده و خریدار منعقد می شود مستقل از قرارداد فروش و یا هر قرارداد دیگری است که مبنای گشایش اعتبار قرار می گیرد. براساس UCP600 قراردادهای مبنای اعتبار به هیچ وجه ارتباطی به بانک ها نداشته و تعهدی برای آن ها ایجاد نمی کند، حتی اگر در اعتبار هر گونه اشاره ای به این گونه قراردادها شده باشد.

• گام 3، اعلام گشایش اعتبار از بانک خریدار به بانک فروشنده: بانک خریدار در صورت موافقت با گشایش اعتبار برای خریدار، موضوع را به بانک فروشنده (بانک تعیین شده) که معمولاً توسط فروشنده انتخاب می شود اعلام می کند.

• گام 4، ابلاغ اعتبار بانک به فروشنده: بانک فروشنده (تعیین شده) پس از آگاهی از باز شدن اعتبار موضوع را به اطلاع فروشنده می رساند.

• گام 5، تحویل کالا به حمل کننده: فروشنده با آگاهی از گشایش اعتبار، کالای تولید شده را برای حمل، به شرکت حمل کننده تحویل می دهد.

• گام 6، دریافت اسناد از حمل کننده: فروشنده در مقابل تحویل کالا به شرکت حمل کننده، اسناد مربوطه را از وی دریافت می نماید.

• گام 7، حمل کالا: طبیعی است شرکت شرکت حمل کننده پس از دریافت کالا و صدور اسناد حمل، اقدام به حمل کالا به کشور مقصد می نماید. البته در اغلب موارد صدور سند حمل بعد از آغاز حمل انجام می شود.

• گام 8، تحویل اسناد به بانک: فروشنده پس از دریافت اسناد حمل و تهیه سایر اسناد لازم مانند فاکتور، لیست عدل بندی، گواهی مبدأ، گواهی بازرسی و .... اقدام به تحویل این اسناد به بانک خود می کند.

• گام 9، دریافت وجه: بانک فروشنده پس از دریافت اسناد و مطابقت آن ها با شرایط اعتبار اسنادی و براساس مقررات UCP و ISBP اقدام به پرداخت وجه کالا به فروشنده می نماید. براساس مقررات UCP600 بانک 5 روز بانکی فرصت دارد تا اسناد را بررسی نماید. این موضوع در مجموعه مقررات ارزی بانک مرکزی نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
بانک های گشایش کننده اعتبار اسنادی طبق مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی موظف به بررسی اسناد دریافتی ظرف مهلت 5 روز بانکی بعد از روز ارائه (UCP600) اسناد و اعلام نظر مبنی بر قبول و یا عدم قبول اسناد «پس از هماهنگی با خریدار» به کارگزار می باشند.
ماده 14 مقررات UCP600 نیز بر این موضوع تأکید می کند که بانک های گشایش کننده و بانک تعیین شده باید بررسی اسناد سایز را ظرف مدت 5 روز به پایان ببرند:
بانک کارگزار و یا تعیین شده، بانک تولید کننده، در صورت وجود، هم چنین بانک گشاینده هر یک حداکثر به مدت 5 روز بانکی بعد از روز ارائه اسناد فرصت دارند تا مشخص کنند که اسناد ارائه شده مطابق با شرایط اعتبار است. این مدت تمدید نمی شود یا تحت تأثیر اتفاقات روز ارائه اسناد یا روز بعد از آن و روز انقضاء اعتبار و یا آخرین روز ارائه اسناد قرار نمی گیرد.

• گام 10، ارسال کنترل شده به بانک خریدار: بانک فروشنده (بانک تعیین شده) پس از کنترل اسناد و اطمینان از انطباق اسناد، آن ها را برای بانک گشایش کننده اعتبار (بانک خریدار) ارسال می کند.

• گام 11، کنترل اسناد توسط بانک و دریافت وجه از خریدار: بانک گشایش کننده اعتبار نیز 5 روز فرصت دارد تا اسناد را کنترل کرده و در صورت انطباق اسناد، از خریدار می خواهد وجه معامله را تسویه کند. بانک ها در روش اعتبار اسنادی در حقیقت اسناد را معامله می کنند. براساس UCP600 بانک ها براساس اسناد عمل می کنند و نه کالا، خدمات یا عملکرد مرتبط با اسناد.

• گام 12، تحویل اسناد به خریدار: با تسویه وجه معامله توسط خریدار، بانک اسناد را تحویل خریدار می دهد. باید توجه داشت در روش اعتبار اسنادی به دلیل تعهد بانک، اسناد به نام گشایش کننده اعتبار است. لذا پس از پرداخت وجه توسط خریدار، بانک اقدام به ظهرنویسی اسناد برای خریدار می کند.

• گام 13، ارائه اسناد به حمل کننده: خریدار اسناد دریافتی از بانک که به نام وی ظهرنویسی شده است را به حمل کننده تحویل می دهد.

• گام 14، دریافت کالا در نهایت: حمل کننده با مشاهده و کنترل اسناد، کالا را تحویل خریدار خواهد داد. همچنین همان گونه که قبلاً اشاره شد بانک ها براساس اسناد معامله می کنند و نه براساس کالا لذا در صورتی که خریدار پس از دریافت محموله متوجه شد ایرادی در کالا وجود دارد، نمی تواند به بانک اعتراض نماید.

اعتبار اسنادی

انواع اعتبارات اسنادی

با توجه به گسترش بازرگانی بین الملل و نیازهای متفاوت بازرگانان، تاکنون انواع مختلفی از اعتبارات اسنادی معرفی و توسط بانک ها مورد استفاده قرار گرفته است. این تنوع موجب می شود تا طرفین معامله بتواند با توجه به شرایط خود، بهترین گزینه را برای پرداخت انتخاب کنند. به طور کلی اعتبارات اسنادی را هرچند به دلیل تنوع نیازهای مشتریان و استفاده حداکثری از منابع بانک ها انواع متعددی از اعتبار اسنادی وجود دارد. لذا در ادامه علاوه بر این 4 روش، بخشی را به عنوان سایر انواع اعتبار اسنادی اضافه کرده و اقدام به تشریح آن ها خواهیم کرد.
انواع اعتبارات اسنادی

01 پرداخت نقدی:
در این نوع اعتبار اسنادی، بانک در صورت عدم مغایرت اسناد واصل، ملزم به پرداخت مبلغ اعتبار است. در این شرایط فروشنده با ارائه اسناد مطابق با شرایط اعتبار، مستقیماً از بانک معامله کننده (بانک فروشنده) و یا بانک گشایش کننده (بانک خریدار) وجه را دریافت می کند. بانک ها برای گشایش این نوع اعتبار در پیام سوئیفتی خود واژه By Payment استفاده می کنند.
02 پرداخت مدت دار:
در این نوع از اعتبار ذینفع یا همان فروشنده وجه کالای فروخته شده را در مدت زمان مشخصی پس از ارائه اسناد بدون مغایرت به بانک دریافت خواهد کرد. برای مثال ممکن است فروشنده اعتبار اسنادی 3 ماهه را بپذیرد. در این شرایط فروشنده 3ماه پس از تحویل اسناد بدون مغایرت به بانک، یعنی در زمان سررسید پرداخت، پول را دریافت خواهد کرد. اساساً 4 زمان در اعتبارات اسنادی دارای اهمیت هستند.

• تاریخ گشایش اعتبار اسنادی

• تاریخ سررسید پرداخت

• تاریخ حمل (آخرین فرصت حمل که توسط اعتبار اسنادی داده شده است)

• تاریخ تحویل اسناد به بانک

اعتبار اسنادی مدت دار، در حقیقت این فرصت را به خریدار می دهد تا ابتدا کالای خریداری شده را به فروش برساند و پس از دریافت پول، وجه مربوط به فروشنده را پرداخت نماید. هر چند در این روش سقفی برای مدت اعتبار وجود ندارد، لکن در مجموعه مقررات ارزی بانک مرکزی، حداکثر مدت اعتبار برای این نوع اعتبارات اسنادی 12 ماه در نظر گرفته شده است. لذا حتی اگر بانک های خارجی آمادگی ارائه اعتبارات مدت دار بیش از یک سال را داشته باشند، براساس قوانین داخلی امکان استفاده از آن وجود نخواهد داشت.
همان گونه که قبلاً اشاره شد، به دلیل گستردگی نیازهای بازرگانان و تجارت بین الملل، اعتبارات اسنادی بسیار متنوع شده اند. در این راستا می توان نوع فرعی اعتبارات اسنادی مدت دار را از نظر منبع تأمین به چند دسته تقسیم نمود:

• اعتبار اسنادی مدت دار از محل خطوط ریفاینانس خارجی: در این روش بانک ها و مؤسسات مالی خارجی با انعقاد قراردادهایی به نام ریفاینانس با بانک های داخلی از محل منابع خود امکان تأمین مالی اعتبارات اسنادی را فراهم می آورند. در برخی سال ها بانک مرکزی به نمایندگی از بانک های داخلی خود اقدام به جذب این منابع کرده و این منابع را بین بانک های داخلی تقسیم می نماید. این منابع دوره بازپرداخت مشخصی داشته و بانک ها از بابت استفاده از این منابع باید به بانک خارجی مقداری سود پرداخت نمایند. بخشی از این سود ثابت بوده و بخشی معتبر است. نرخ سود متغیر این منابع معمولاً براساس نرخ بهره استقراض بین بانکی لندن (لایبور) تعیین می گردد. لایبور نرخ سودی است که هر روز بانک های معتبر لندن براساس آن نرخ، پول به یکدیگر قرض می دهند تا کمبود موقتی پول نقد یکدیگر را جبران نمایند. از آنجایی که نرخ لایبور به طور روزانه تغییر می کند، معمولاً نرخ لایبور دو روز کاری قبل از تاریخ معامله اسناد، ملاک محاسبه سود در نظر گرفته می شود. بانک های داخلی با محاسبه این نرخ و افزودن مبلغی به عنوان کارمزد خود این منابع را برای استفاده بازرگانان داخلی در قالب اعتبارات اسنادی وام می دهند و پس از بازگشت وجه توسط مشتریان خود، پول تأمین کننده خارجی را پرداخت می نمایند.

• اعتبار اسنادی مدت دار از محل منابع داخلی (یوزانس داخلی): این اعتبارات از محل منابع ارزی بانک های داخلی تأمین می شود. وارد کنندگان از محل این منابع می توانند به صورت دیداری هزینه کالای خریداری شده را پرداخت نمایند و در سررسید معین اصل و فرع وجه معامله را به بانک پرداخت نمایند. سود این منابع معمولاً مانند منابع ریفاینانس خارجی ترکیبی از سود ثابت و متغیر بر مبنای نرخ لایبور است.

• اعتبار اسنادی مدت دار نسیه در قالب اعتبار فروشنده: در شرایطی که فروشنده حاضر به فروش نسیه نیست و از طرفی خریدار تمایل به خرید نقد ندارد، خریدار می تواند به بانک خود مراجعه کرده و بخواهد وجه را به صورت نقد به فروشنده پرداخت نماید تا در سررسید مشخص، خریدار اصل و فرع وجه پرداختی را به بانک بپردازد. در این روش در واقع بانک خریدار نوعی وام به او پرداخت می کند و مبلغی را به عنوان سود دریافت می کند.

• اعتبار اسنادی نسیه در قالب اعتبار فروشنده: در برخی از موارد فروشندگان برای افزایش سطح فروش خود حاضر هستند کالای خود را به صورت نسیه به فروش برسانند. به این معنی که کالا را به خریدار تحویل دهند و پس از مدت زمان مشخصی پول را به همراه مبلغ اضافه به عنوان سود دریافت کنند. باید دقت نمود در صورتی که بانک ها پرداخت در سررسید را تضمین نمایند، این روش همان پرداخت مدت دار خواهد بود اما اگر تضمین بانک ها در کار نباشد، اسم اعتبار اسنادی را نمی توان بر روی اسم روش گذاشت. از آن جا که عموماً دولت ها تلاش می کنند تراز تجاری خود را مثبت نگاه دارند و از صادرات حمایت می کنند، لذا از طریق برخی نهادهای خصوصی یا دولتی ضمن اعتبار سنجی از شرکت خریدار اقدام به تضمین این وجوه می کنند. در ایران صندوق ضمانت صادرات این وظیفه را بر عهده دارد.
03 پرداخت قبولی:
اعتبار اسنادی به روش پرداخت قبولی، مشابه اعتبار اسنادی مدت دار است با این تفاوت که در این روش فروشنده از بانک می خواهد در صورت عدم مغایرت اسناد، برات تنظیم شده به تاریخ سررسید اعتبار اسنادی را قبولی دهد. حسن این روش برای فروشنده امکان تنزیل برات است. همان گونه که قبلاً ذکر شد برات قابلیت تنزیل و معامله دارد. لذا فروشنده در صورت نیاز به نقدینگی می تواند برات تأیید شده توسط بانک را تنزیل نماید. لازم به ذکر است در برخی از متون به این نوع اعتبار اسنادی، اعتبار اسنادی یوزانس گفته می شود. اساساً یوزانس به تمامی روش های خرید نسیه اطلاق می گردد. برخی از یوزانس به عنوان هر نوع تأمین سرمایه به روش نسیه یاد می کنند و برخی فقط برای اعتبار اسنادی قبولی این واژه را به کار می برند.
04 قابل معامله:
در این نوع از اعتبار اسنادی، بانک معامله کننده (بانک فروشنده) پس از دریافت اسناد بدون مغایرت با شرایط اعتبار، امکان برداشت از حساب بانک گشایش کننده اعتبار را ندارد و فقط می تواند از محل منابع خود وجه اعتبار را به فروشنده پرداخت نماید. بانک معامله کننده (فروشنده) فقط در شرایطی از منابع خود اقدام به پرداخت وجه اعتبار به فروشنده می نماید که به بانک گشایش کننده اعتبار، اعتماد کامل داشته باشد. با این وجود معمولاً بانک به فروشنده اعلام می کند که حق رجوع یا همان بازگرداندن پول پرداختی از حساب خود را در صورت عدم تأیید بانک گشایش کننده اعتبار خواهد داشت. در 3 روش پرداخت اعتبارات اسنادی قبل، بانک معامله کننده (فروشنده)، از منابع بانک گشایش کننده اجازه ندارد تا قبل از تأیید بانک گشایش کننده این کار را انجام دهد. طبیعی است بانک معامله کننده در صورت پرداخت قبل از تأیید بانک گشایش کننده ریسک کرده و در ازای این ریسک مبلغی را به عنوان کارمزد طلب می کند.
05 سایر انواع اعتبارات اسنادی:
همان گونه که اشاره شد، علاوه بر 4 نوع اعتبار اسنادی فوق، انواع دیگری از اعتبارات اسنادی وجود دارد که در ادامه اقدام به تشریح آن ها می شود:

• اعتبار اسنادی گردان: برخی از تولیدکنندگان یا بازرگانان به صورت مرتب نیاز به وارد کردن کالا دارند. برای مثال یک تولید کننده نیاز دارد تا هر ماه مقدار مشخصی مواد اولیه وارد کند. در این شرایط بانک ها این امکان را فراهم می آوردند تا تولید کننده از طریق گشایش یک اعتبار اسنادی گردان، هر ماه اقدام به استفاده از این خط اعتبار نموده و کالای مورد نیاز را وارد نماید. پس از بازپرداخت وجه مربوطه این اعتبار مجدداً احیا شده و تولید کننده می تواند مجدداً با استفاده از این اعتبار اسنادی گردان به ارزش 250 هزار دلار برای 6 ماه باز شود، تولید کننده می تواند هر ماه 25 هزار دلار اعتبار استفاده کرده و اقدام به خرید نماید. اعتبار اسنادی گردان دو نوع است:

• اعتبار اسنادی تجمعی: در این نوع از اعتبار اسنادی اگر فرد در دفعات قبلی بخشی از اعتبار را استفاده نکرده باشد، می تواند آن را به دوره های بعد انتقال دهد و استفاده نماید. برای مثال اگر یک اعتبار اسنادی گردان تجمعی به ارزش 250 هزار دلار برای 6 ماه باز شده باشد و در ماه اول 200 هزار دلار آن مورد استفاده قرار گیرد و 50 هزار دلار استفاده نشود، در ماه دوم امکان استفاده از 300هزار دلار (50 هزار دلار از ماه گذشته و 250 هزار دلار این ماه) وجود خواهد داشت. به دلیل خاصیت تجمعی این نوع از اعتبار اسنادی، تعهدات بانک در صورت تجمیع زیاد اعتبار بالا خواهد رفت. برای مثال ممکن است تولید کننده پس از 5 ماه 1 میلیون دلار اعتبار تجمیعی داشته باشد که این مبلغ در ماه ششم بسیار بیشتر از مبلغ اعتباری است که بانک به صورت ماهیانه برای این تولید کننده در نظر داشت. لذا بانک ها معمولاً در این روش وثیقه های بیشتری دریافت کرده و این نوع اعتبار را به مشتریان خوش حساب و با ریسک مالی پایین ارائه می کنند.

• اعتبار اسنادی غیرتجمعی: در اعتبار اسنادی غیر تجمعی بازرگان می تواند تا سقف مبلغ اعتبار تعیین شده در همان بازه، از اعتبار اسنادی استفاده نماید.

• اعتبار اسنادی اقساطی: این روش اعتبار اسنادی از ماده 32 مقررات UCP600 اخذ شده است. این ماده به این شرح است:
«اگر برداشت اقساطی یا حمل نوبتی در دوره های معین در شرایط اعتبار تصریح شده باشد، ولی در طول دوره مقرر برداشت قسط مربوطه از محل اعتبار صورت نگیرد و یا کالای مربوط به آن دوره حمل نشود، اعتبار برای آن قسط و اقساط بعدی قابل استفاده نخواهد بود.» در این نوع اعتبار اسنادی، مبلغی که بازرگان می تواند استفاده کند مشخص شده و براساس یک جدول دقیق، مقرر میشود این مبلغ در چند قسط و در چه زمانی به کالای موضوع قرارداد تخصیص یابد. اگر به هر دلیلی یک مرحله از اعتبار استفاده نشد، بازرگان نه تنها از این مرحله بی بهره می شود بلکه از مراحل بعدی اعتبار نیز نمی تواند استفاده کند. این نوع از اعتبار اسنادی معمولاً برای شرکت هایی که خط مونتاژ دارند استفاده می شود.
برای مثال شرکت مونتاژ کننده خودرو از شرکت خارجی درخواست می کند براساس این نوع اعتبار در زمان مشخصی موتور خودرو، در مرحله بعد بدنه و در مرحله نهایی اجزا تزئیناتی را ارسال نماید.

• اعتبار اسنادی خط قرمز: از آنجا که برخی از فروشندگان تمایل دارند بخشی از وجه کالا را به صورت پیش پرداخت دریافت نمایند، این نوع اعتبار اسنادی این امکان را برای طرفین معامله فراهم آورده است تا بخشی از پول را به صورت پیش پرداخت و باقی را بعد از حمل و ارائه اسناد مربوطه به بانک پرداخت کنند.
اعتبار اسنادی خط قرمز معمولاً برای کالاهایی استفاده میشود که سفارشی بوده و در عین حال بسیار گران هستند. فروشنده تمایل دارد با دریافت پیش پرداخت هم از جدی بودن مشتری اطمینان یابد و هم بخشی از نقدینگی مورد نیاز برای تولید را فراهم آورد. از طرف دیگر فروشندگانی که بنیه مالی ضعیف تری دارند متقاضی این نوع اعتبار اسنادی هستند تا بتوانند با استفاده از پیش پرداخت، نقدینگی لازم برای تولید کالای مورد قرارداد را تهیه نمایند.
از آنجا که در گذشته مبلغ یا درصد پیش پرداخت با رنگ قرمز در برگه اعتبار نوشته می شد، این نوع اعتبار اسنادی به اعتبار اسنادی خط قرمز شهرت یافت.
براساس مقررات ارزی بانک مرکزی، پیش پرداخت تا سقف 25% کل اعتبار و در مقابل دریافت ضمانت نامه معتبر بانکی بدون قید و شرط مجاز است. دریافت ضمانت نامه به این دلیل اجباری شده است که پایبندی به تعهد فروشنده باوجود دریافت پیش پرداخت می تواند مورد تردید قرار بگیرد. لذا در حال حاضر بیشتر بانک ها در دنیا فقط در صورتی اقدام به گشایش این نوع اعتبار می کنند که برای تضمین پیش پرداخت، ضمانت نامه بدون قید و شرط بانکی ارائه شود؛ اما در گذشته تافروشنده می توانست در مقابل ارائه یک رسید ساده، مبلغ پیش پرداخت را دریافت نماید.

• اعتبار اسنادی خط سبز: این نوع اعتبار اسنادی مشابه اعتبار خط قرمزاست با این تفاوت که فروشنده فقط زمانی می تواند پیش پرداخت را دریافت کند که کالا آماده و در اختیار بانک قرار گیرد، بانک کالا را به انباری متناسب با نوع کالا به نام خود تحویل می دهد. پس از تحویل کالا به بانک، فروشنده مبلغ پیش پرداخت را دریافت کرده واسناد لازم جهت ارسال کالا را تهیه می کند و تحت نظارت بانک، کالا را تحویل حمل کننده می دهد.

• اعتبار اسنادی قابل انتقال: این نوع از اعتبار اسنادی برای حضور واسطه در بازرگانی بین الملل استفاده می شود. در زمان استفاده از اعتبار اسنادی قابل انتقال، خریدار اعتبار اسنادی را به نفع ذینفع اول (واسطه) باز می کند. بانک گشایش کننده اعتبار به بانک معامله کننده ( بانک فروشنده) ابلاغ می کند که می تواند با هماهنگی ذینفع اول (واسطه )، اعتبار را براساس شرایط اعلام شده به ذینفع دوم ( فروشنده اصلی) انتقال دهد.
مزیت این شیوه در آن است که واسطه می تواند بخش های مختلف یک محموله را از فروشندگان یا تولیدکنندگان مختلف تأمین کرده واعتبار را به همه آن ها انتقال دهد. هر تولید کننده بخش مربوط به خود را تهیه کرده و در نهایت کل محموله با یک اعتبار اسنادی تهیه میشود. واسطه در این روش به بانک معامله کننده دستور میدهد که اعتبار را به ذینفعان دوم انتقال دهد. در این مرحله بانک معامله کننده تبدیل به بانک انتقال دهنده می شود. بانک انتقال دهنده در چارچوب شرایط اعتبار و درخواست واسطه (ذینفع اول) اقدام به انتقال اعتبار به ذینفعان دوم می کند. البته واسطه فقط امکان محدود کردن و کاهش مبلغ اعتبار ، تاریخ انقضا، مهلت ارائه اسناد، بهای واحد ذکر شده در اعتبار، و آخرین تاریخ حمل را دارد. لازم به توضیح است در اعتبار اسنادی قابل انتقال طرفین از وجود واسطه آگاه هستند.

• اعتبار اسنادی اتکائی ( پشت به پشت): این نوع از اعتبار اسنادی نیز به عنوان یک روش برای واسطه ها مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که خریدار اعتبار اسنادی قابل انتقال گشایش نکرده باشد، واسطه نمی تواند اعتبار را به تولید کنندگان انتقال دهد، لذا از بانک ابلاغ کننده درخواست می کند با اتکا بر اعتبار اسنادی گشایش شده ( اعتبار فروش)، یک اعتبار اسنادی جدید ( اعتبار خرید) به نفع تولیدکنندگان اصلی بازکند. در اعتبار اسنادی اتکایی، خریدار از وجود فروشنده اصلی (تولید کننده) آگاه نیست و این یک مزیت برای واسطه به حساب می آید.

• اعتبار اسنادی تائید شده: از آن جایی که برخی از بانک ها از اعتبار پایینی برخوردار هستند، ممکن است فروشنده به اعتبار گشایش شده از طرف این بانک ها اعتماد لازم را نداشته باشد و در نتیجه درخواست کند تا بانک دیگری اعتبار گشایش شده را تائید نماید. بانک تائید کننده در واقع نقش تضمین کننده را ایفا می کند. براساس مقررات UCP600 بانک تائید کننده تعهداتی در حد و اندازه بانک گشایش کننده اعتبار دارد. به این معنی که فروشنده پس از ارسال محموله می تواند اسناد را مستقیم به بانک تائید کننده ارسال نماید و وجه اعتبار را از این بانک طلب نماید. طبیعی است در این شرایط بانک تائید کننده باید وجه اعتبار را به فروشنده پرداخت نماید. البته بانک تائید کننده پس از پرداخت وجه ، اصل پول به همراه مبلغی به عنوان کارمزد از بانک گشایش کننده دریافت میکند.

• اعتبار اسنادی ضمانتی: در این نوع اعتبار اسنادی، فروشنده کالا را تحویل شرکت حمل کننده داده واسناد مربوطه را برای خریدار ارسال میکند. در صورتی که خریدار نسبت به پرداخت وجه کالا به فروشنده اقدامی انجام ندهد، بانک گشایش کننده اعتبار موظف است وجه را پرداخت نماید. این نوع از اعتبار اسنادی ابتدا در امریکا به دلیل محدودیتهای بانکها برای صدور ضمانت نامه بانکی رواج پیدا کرد. جنس این نوع از اعتبار اسنادی، بیشتر از نوع ضمانت نامه است لیکن در حال حاضر اعتبار اسنادی ضمانتی توسط اتاق بازرگانی مورد پذیرش قرار گرفته ودر UCP600 نیز به آن اشاره شده است. با توجه به توضیحات ارائه شده مشخص شد اعتبارات اسناد شامل مجموعه ای از روش ها برای پرداخت های بین الملل است که بازرگانان را قادر می سازد با سهولت بیشتری اقدام به تجارت در بازارهای بین المللی کنند. باید توجه داشت اعتبار اسنادی با وجود ضریب اطمینان وامنیت بالا، هزینه بیشتری نسبت به سایر روش ها دارد. به همین دلیل معمولاً شرکت ها از این روش بیشتر در معاملاتی که احتمال خطر وجود دارد استفاده می نمایند و در معاملات خود با طرف های معتبر روش هایی چون وصولی را بکار می گیرند.
عضو این خبرخوان RSS شوید